Kerkliedwiki bundels.png
Kerkliedwiki wijst je de weg naar meer dan 10.000 liederen!

Tips nodig? Zo kun je een lied zoeken. Hier vind je een overzicht van alle liedbundels.
Wil je ons werk steunen? Hier vind je meer over doneren of koop onze unieke Ubi-cari-tas.

Meer weten of vragen over Kerkliedwiki? info@kerkmuzieknetwerk.nl
Kerkliedwiki bundels.png Kerkliedwiki wijst je de weg naar meer dan 10.000 liederen! Tips nodig? Zo kun je een lied zoeken. Hier vind je een overzicht van alle liedbundels.

Op Liturgiewerkplaats.nl bieden we je inspiratie en concrete tips rond kerkmuziek en vieren Abonneer je op de nieuwsbrief.

Wil je ons werk steunen? Hier vind je meer over doneren of koop onze unieke Ubi-cari-tas. Meer weten of vragen over Kerkliedwiki? info@kerkmuzieknetwerk.nl

Laat groot en klein

Uit Kerkliedwiki
(Doorverwezen vanaf Mit Freuden zart)
Ga naar: navigatie, zoeken
Dit lied is te vinden in de volgende veelgebruikte liedbundel(s):
Liedboek voor de kerken Gezang 216 Zingt Jubilate 427
Mogelijk staat het ook in andere liedbundels. Kijk hiervoor in de infobox rechts, onder het kopje 'Liedbundels'.
Laat groot en klein
Vorm Strofelied
Herkomst
Titel Mit Freuden zart zu dieser Fahrt
Taal Duits
Land Tsjechië
Periode 1566
Tekst
Dichter Georg Vetter
Vertaler Ad den Besten
Bijbelplaats 1 Korintiërs 15:23-27
1 Korintiërs 15:54-57
Metrisch 4-4-8-4-4-8-4-4-4-4-8
Muziek
Componist Guillaume Franc
Melodie Mit Freuden zart zu dieser Fahrt
Herkomst Genève 1551/Praag 1566
Solmisatie 1-3-4-5
Gebruik
Kerkelijk jaar Paastijd
Laetare
Liedbundels
Liedboek voor de kerken Gezang 216
Zingt Jubilate 427

Laat groot en klein is een Paaslied van Tsjechische bodem. Het is geschreven door Georg Vetter (= Jiri Strejc), voorganger van een Broedergemeente in Moravië in de tweede helft van de zestiende eeuw. Het lied is in het Nederlands vertaald door Ad den Besten.

Opname beluisteren

Tekst

De tekst is auteursrechtelijk beschermd en kan daarom hier niet worden weergegeven.

Ontstaan en inhoud

Georg Vetter was van grote betekenis in de Broedergemeente in Moravië: hij had een groot aandeel in het werk van de Bijbelvertaling. Eveneens vertaalde hij het Geneefse psalter in het Tsjechisch. 'Mit Freuden zart' bevatte oorspronkelijk 13 strofen. Het was opgebouwd als een acrostichon: de beginletters van elk vers vormden de uitspraak 'Mediator Jesus', dat is Jezus is Middelaar. Het latere 'Evangelisches Kirchengesangbuch' nam (slechts) drie verzen over, de beide eerste en het laatste. Ad den Besten heeft ook deze drie strofen in het Nederlands vertaald. Het lied kent een zeer ingewikkeld rijmschema: aa b cc b dd ee b, wat overigens door Ad den Besten op schitterende wijze in zijn 'vertaling' is aangehouden.

Ad den Besten heeft in het 'Compendium' zelf een toelichting geschreven bij dit lied. Daaruit parafraseren wij het volgende:
Een lof- en danklied vanwege Christus' opstanding. Inhoudelijk wijkt het niet af van andere paasliederen uit de 16e eeuw. Toch onderscheidt het zich daarvan. In de eerste strofe valt op dat de boodschap van de opstanding - het 'woord des levens'- veel gewicht krijgt. In de tweede strofe verschijnt de Opgestane uitdrukkelijk als de Eersteling, die door de dood heen het nieuwe leven is binnengegaan; Hij houdt de poort open, opdat ook wij zullen binnengaan. In de laatste strofe is sprake van ons woord en onze daad, waarin Christus' overwinning als het ware manifest moet worden, willen wij ons met recht christenen noemen.

Muziek

De Broeders waren bijzonder knap in de contrafactuur. Ook 'Mit Freuden zart' is eigenlijk een contrafact. Vetter heeft de melodie genomen uit het Geneefse psalmboek, en wel van psalm 138. Guillaume Franc (1505-1570) heeft deze melodie rond 1543 omgewerkt tot een heel vrolijke wijs, die nagenoeg zonder rusten wordt gezongen. Daarbij moet de kerkzanger er vooral op letten hoe de regels vaak doorlopen of een hele noot aan het slot hebben. Die is overigens vergelijkbaar met een halve noot met een halve rust, zoals in de meeste (Geneefse) psalmen.

Muziekuitgaven

Zie het artikel Zie Mit Freuden zart zu dieser Fahrt (melodie) voor een overzicht van alle (orgel)literatuur en koorbewerkingen van deze melodie.

Literatuur

Toelichtingen:

  • 'Laat groot en klein nu vrolijk zijn : Gezang 216 : een Paaslied van de Moravische Broeders / A.G. Soeting. In: Eredienstvaardig, 6 (1990) nr. 1, p. 19-21
  • Met uw instemming 2-4-79
  • I.de Sutter: De lofzang van alle tijden, blz.56
  • Eredienstvaardig 10-1-17 (A.Eikelboom)
  • Liederkunde zum Evangelischen Gesangbuch 10-65 (M.Hunzinger)