Alles wat over ons geschreven is (1)

Dit lied is te vinden in de volgende veelgebruikte liedbundel(s):

Liedboek 2013 536 (a) Tussentijds 145 (a) Zingt Jubilate 327 (a) Oud-Katholiek Gezangboek 619 (a)
Mogelijk staat het ook in andere liedbundels. Kijk hiervoor in de infobox rechts, onder het kopje 'Liedbundels'.

Alles wat over ons geschreven is Van de opgang (1)
Vorm	Strofelied
Herkomst
Taal	Nederlands
Land	Nederland
Periode	Omstreeks 1958
Tekst
Dichter	Willem Barnard
Vertaler	Cor Waringa (Fr) Douwe Annes Tamminga (Fr) Bernard Smilde (Fr)
Bijbelplaats	Matteüs 20:18 Marcus 10:33 Lucas 18:31-43 Lucas 24:32 Lucas 24:44-46 Hebreeën 6:20
Metrisch	10-11-11-10
Muziek
Componist	Frits Mehrtens (a)
Melodie	Alles wat over ons geschreven is (a) Psalm 116 (b)
Solmisatie	5-1-2-3-3-4-3-2-2-1 (a) 5-3-4-5-5-3-4-2-2-1 (b)
Gebruik
Kerkelijk jaar	Veertigdagentijd Aswoensdag
Trefwoord	Quinquagesima
Liedbundels
Liedboek 2013 536 (a)
Tussentijds 145 (a)
Zingt Jubilate 327 (a)
Oud-Katholiek Gezangboek 619 (a)
Lieteboek 2013 536 (a)
Tuskentiden 145 (a)
Verzamelde Liederen 7
De tale Kanaäns 23
Aan de hand van Moses 35 (a)
In wind en vuur I-20 (a); II-20 (b)
Zingend Geloven I-9 (a)

Alles wat over ons geschreven is (1), 'een lied van de opgang', is een lied voor het begin van de Veertigdagentijd. De tekst is van Willem Barnard (1920-2010), de melodie is van Frits Mehrtens (1922-1975).

Het is een pendant van het lied bij het begin van de Stille Week, dat onder dezelfde titel verschenen is Alles wat over ons geschreven is (2).

Opname beluisteren

• Henk Lemckert op Orgel Abdijkerk van Loosduinen C.F. in tenor [1]

• Vocaal Ensemble Duodektet o.l.v. Christiaan Winter; Wim Dijkstra, orgel op https://www.liedboekcompendium.nl/lied/536-alles-wat-over-ons-geschreven-is-5_0_2

Tekst

De tekst is auteursrechtelijk beschermd en kan daarom hier niet worden weergegeven.

Inhoud

Dit lied is geschreven als zondagslied voor het begin van de vasten, het begin van de Veertigdagentijd. "Alles wat over ons geschreven is, gaat Gij volbrengen in de veertig dagen". Het is het pendant van het vergelijkbare lied bij het begin van de Stille Week, dat begint met "Alles wat over ons geschreven is, gaat Gij volbrengen deze laatste dagen". De beginregels van de strofen luiden:

• 1. Alles wat over ons geschreven is
• 2. De schepping die voor ons gesloten was
• 3. Maar, Heer, de haard van uw aanwezigheid
• 4. Gij onderhoudt de vlam van ons bestaan.

Muziek

Volgens Wim Kloppenburg en Wim Pendrecht heeft Willem Barnard tijdens het schrijven van dit lied voor de Amsterdamse nocturnen, steeds gedacht aan de melodie van de Geneefse Psalm 116 (melodie). Deze melodie zal ook Frits Mehrtens hebben geïnspireerd.

Muziekuitgaven

Zie Alles wat over ons geschreven is (melodie) voor een overzicht van alle (orgel)literatuur en koorbewerkingen van deze melodie.

• Henk Lemckert (liedboekzettingen.nl) Zetting met CF in tenor (PDF).
• In de muziekbijlage van ´Organist en Eredienst´ (maart 1987) zijn vier variaties opgenomen van organist/componist Jos van der Kooy (1. Trio; 2. Fantasie; 3. Cantilena; 4. Trio.)
• In 'Zeven orgelstukken over liedboekmelodieën van Frits Mehrtens' (een niet in de handel verschenen uitgave van de Commissie voor de Kerkmuziek) heeft ook Maarten Kooy een bewerking bij Lied 173 (LB 1973) opgenomen waarbij de cantus firmus (c.f.) in het tweestemmig pedaal ligt!
• 3-stemmige bewerking (SAB) voor Cantorij of Kerkkoor (PDF) door Theo Meurs (www.theomeurs.nl).

Hymnologische informatie

• Frits Mehrtens schrijft: “Voor het vinden van de melodie hebben […] de laatste twee regels van strofe 3 de grootste betekenis gehad: ”Gij waart met ons, Gij zult ons niet ontbreken / Gij Hogepriester in der eeuwigheid”. Dat driemaal ‘Gij”, die enerzijds bindende, anderzijds verwijzende werking van de klinkers (want ik ervoer dat als de opmaat, als één geweldige aanloop tot wat voor mij het geweldigste woord was, Gij Hogepriester), - dáár moest de melodie haar hoogste punt bereiken, zo wist ik al spoedig.” (Compendium, p. 442-443).
• Ignace de Sutter schrijft: ‘Wij kennen geen lied van Mehrtens dat in zijn toonruimte zo breed is uitgespannen: van lage C tot hoge Es (do tot Mi-b). Opmerkelijk is de zeer geleidelijke ontplooiing van de toonomvang. Waar de eerste zin zich binnen de kwint beweegt, groeit de tweede zin zeer voorzichtig vanuit deze kwint tot één toon erboven en één toon er onder (hoge Do en lage Re); waarop de derde zin weer éen toon hoger en een toon lager mikt: hoge Re en lage Do. Om dan de slotzin op de hoge octaaftoon in te zetten : Mi-B en vandaaruit in een volle octaafsprong de aanvangszin herhalen. […] Het ritme van dit lied is in al zijn vrijheid gegrondvest op een brede tweeledige kern, na de eerste en tweede zin heel even door een rust onderbroken. Alles gewoon uitgetekend door de twee enige notenwaarden (de ééntelsnoot en de tweetelsnoot) die in het Geneefse Psalter gebruikt worden. Een techniek waarmee Mehrtens zeer vertrouwd is en die hij graag in zijn liederen gebruikt. Het wegblijven van de rust tussen zin 3 en zin 4 verhevigt op buitengewoon treffende wijze de stuwing dezer twee eindzinnen, die juist daardoor tot een climax komen.” (Bron: De lofzang van alle tijden, p. 135-136.)

• Wim Kloppenburg schrijft over deze melodie en de vierstemmige orgelzetting in de Koor- en orgeluitgave van het Liedboek (1973) in ‘Leven in zinsverband’: ‘Ook in dit lied hebben we niet alleen te maken met een oplopende intervalspanning. Een toonladder van d’ tot d’’ is op zichzelf niet interessant. Het gaat om de context, en die is ook hier duidelijk harmonisch bepaald: het gebruik van de breed-hymnische toonsoort Es-groot, een sterke voorkeur voor het subdominant-accoord (As), de stemvoering in alt en tenor, met kleurrijke none- en septiem-voorhoudingen. Het is die combinatie van melodie en begeleiding die het lied z’n meeslepende karakter geeft.’

• De Friese vertaling is gemaakt door Cor Waringa, Wat yn ’e skriften oer ús opskreaun is.
• Ook Douwe Annes Tamminga en Bernard Smilde schreven een vertaling in het Fries, Alle foarsizzing dêr 't Skrift fan tilt.

Literatuur

• Het beste commentaar bij de melodie komt van de componist zelf, en is opgenomen in het ‘Compendium bij het liedboek’, p. 442-443.
• In ‘De lofzang van alle tijden : een derde reeks hymnologische studies over het kerklied in de oecumene’ van Ignace de Sutter [ISBN 9026478186] wordt eveneens uitvoerig stilgestaan bij tekst en melodie van dit lied (p. 132-137). Ook worden in dit artikel de tekstuele verschillen tussen het ‘Lied van de opgang’ I en II uitstekend beschreven.
• In “Leven in zinsverband: over het werk van Willem Barnard - Guillaume van der Graft, hem aangeboden ter gelegenheid van zijn zeventigste verjaardag” onder redactie van o.a. Ad den Besten schrijft Wim Kloppenburg eveneens over dit lied.
• Met uw instemming 2-3-58
• Pieter Endedijk: Opstapcurcus voor kerkorganisten deel 2, blz.59
• Continuo: Zingen en spelen, blz.221 (L.Theunisse/Rita te Riet)
• Organist & Eredienst, feb.2000, blz.30 (Wim Pendrecht/Wim Kloppenburg)
• Liedboekcompendium: https://www.liedboekcompendium.nl/lied/536-alles-wat-over-ons-geschreven-is-5_0_2
• In wind en vuur - II, p. 236-238

Dit artikel voldoet aan de kwaliteit en uitgangspunten die gelden voor de informatie op Kerkliedwiki. Meer van dit soort artikelen staan in de Etalage.