De vogels van de bomen

Dit lied is te vinden in de volgende veelgebruikte liedbundel(s):

Liedboek 2013 979 Liedboek voor de kerken Gezang 49
Mogelijk staat het ook in andere liedbundels. Kijk hiervoor in de infobox rechts, onder het kopje 'Liedbundels'.

De vogels van de bomen Van de vogels en de bloemen uit de bergrede
Vorm	Strofelied
Herkomst
Taal	Nederlands
Land	Nederland
Periode	Omstreeks 1960
Tekst
Dichter	Willem Barnard
Vertaler	Eppie Dam (Fr) Jürgen Henkys (Du) Gerben Brouwer (Fr)
Bijbelplaats	Matteüs 6:24-34 Lucas 12:22-32
Metrisch	7-6-7-6
Muziek
Componist	Nico Verrips
Melodie	De vogels van de bomen
Solmisatie	5-1-1-2-2-5-5
Gebruik
Thema	Schepping Pelgrimage Roeping
Liedbundels
Liedboek 2013 979
Liedboek voor de kerken Gezang 49
Lieteboek 2013 979
Laus Deo 1050
Lieteboek foar de tsjerken 49
De tale Kanaäns 98
Verzamelde Liederen 125
In wind en vuur I-164

De vogels van de bomen is een lied met tekst van Willem Barnard (1920-2010) op muziek van Nico Verrips.

Opname beluisteren

• Henk Lemckert op Orgel Abdijkerk van Loosduinen C.F. in tenor (liedboekzettingen.nl)

• Matinencantorij o.l.v. Wim Kloppenburg; Peter Ouwerkerk, orgel (strofen 1 t/m 7) op https://www.liedboekcompendium.nl/lied/979-de-vogels-van-de-bomen-9_3_6

Tekst

Het lied heeft 14 strofen. De eerste regels van de 14 strofen:

1. De vogels van de bomen

2. Zij rusten op de adem

3. die alle hemelstreken

4. De grandioze bloemen

5. in kleuren en in geuren

6. De vogelen des hemels

7. De vogels die daar vliegen,

8. De bloemen en de heesters

9. Zij bloeien zo uitbundig,

10. zij vliegen zo voortvarend,

11. Want God is al hun leven,

12. Wat zullen wij dan slaven

13. God immers houdt de ganse

14. God immers houdt op aarde

Inhoud

Op de veertiende zondag na Pinksteren geeft de Romeinse traditie als evangelielezing aan Matteüs 6:24-33. In De tale Kanaäns staat dit lied dan ook bij die zondag aangegeven (blz. 98). Het betreft een stuk uit de Bergrede, waarin de vogels en de bloemen ten voorbeeld worden gesteld aan de mensen. Jezus doet ze tot ons spreken, vertellen van de Vader. Maar nu vertellen die bloemen en vogels ons ook van hem, de man die hen opmerkte, hun taal verstond, hun wijsheid deelde en meedeelde. Die wijsheid is zo simpel en zo vorstelijk, zo Salomonisch, wat zal ik er verder van zeggen dat niet in het versje zelf staat? (Willem Barnard)

(Bron: Compendium bij het liedboek)

Muziek

De blijdschap die ik uit de tekst lees, de vogels en bloemen die niets te kort komen ook al leven ze maar kort, vindt u, dacht ik, in het simpele melodietje terug. Het is een volksliedachtig wijsje dat 'vederlicht' moet worden gezongen in een vloeiend tempo, waarbij vooral aandacht moet worden gegeven aan de veelvuldig voorkomende toonherhalingen. Vanzelfsprekend zinge men twee regels op één adem, zodat de slotnoot van de tweede regel een rustpunt vormt in deze melodie. Een verfrissende werking heeft het ritme aan het einde van de melodie, daarop dient men dus te letten. De melodie kan hoger of lager worden gezongen zonder dat dit op praktische bezwaren stuit. (Nico Verrips) (Bron: Compendium bij het liedboek)

Muziekuitgaven

Koos Kramer (1938-1999) schreef een Kleine Toccata bij het eerste couplet van dit lied, en een 'Post communio', gedacht bij het 14e couplet. Gepubliceerd in 'Stem en tegenstem', een feestbundel voor Nico Verrips, verschenen ter gelegenheid van zijn 40-jarig jubileum als organist en kerkmusicus. Zoetermeer : Boekencentrum, 1993. ISBN 9023914635.

• Partita voor orgel (PDF) door Theo Meurs (www.theomeurs.nl).

Zie De vogels van de bomen (melodie) voor een overzicht van alle (orgel)literatuur en koorbewerkingen van deze melodie.

Liturgisch gebruik

Te gebruiken op de 14e zondag na Pinksteren

Hymnologische informatie

• Eppie Dam heeft de Friese vertaling gemaakt: De fûgels fan de beammen.
• Ook Gerben Brouwer vertaalde dit lied in het Fries: Sjoch, hoe't de flûgels fleane.
• Jürgen Henkys (1929-2015) vertaalde het lied in het Duits: Die Vögel aus den Zweigen en voegde enkele van de oorspronkelijke strofen samen. Hij voegde twee strofen toe:

O Gott, da Menschen hungern,
weil Menschen sie nicht sehn:
Dein Reich lass zu uns kommen,
dein WIlle soll geschehn.

Dein Name sei gepriesen
vom Vogelheer im Wind,
vom Blütenmeer der Wiesen
und jedem Menschenkind.

Literatuur

Toelichtingen:

• Liedboekcompendium: https://www.liedboekcompendium.nl/lied/979-de-vogels-van-de-bomen-9_3_6
• In wind en vuur - II, p. 640-641.