Kerkliedwiki bundels.png
Kerkliedwiki wijst je de weg naar meer dan 10.000 liederen!

Tips nodig? Zo kun je een lied zoeken. Hier vind je een overzicht van alle liedbundels.
Wil je ons werk steunen? Hier vind je meer over doneren of koop onze unieke Ubi-cari-tas.

Meer weten of vragen over Kerkliedwiki? info@kerkmuzieknetwerk.nl
Kerkliedwiki bundels.png Kerkliedwiki wijst je de weg naar meer dan 10.000 liederen! Tips nodig? Zo kun je een lied zoeken. Hier vind je een overzicht van alle liedbundels.

Op Liturgiewerkplaats.nl bieden we je inspiratie en concrete tips rond kerkmuziek en vieren Abonneer je op de nieuwsbrief.

Wil je ons werk steunen? Hier vind je meer over doneren of koop onze unieke Ubi-cari-tas. Meer weten of vragen over Kerkliedwiki? info@kerkmuzieknetwerk.nl

Door goede machten trouw en stil omgeven

Uit Kerkliedwiki
Ga naar: navigatie, zoeken
Dit lied is te vinden in de volgende veelgebruikte liedbundel(s):
Liedboek 2013 511 (a) Liedboek voor de kerken Gezang 398 (a) Weerklank 350 (a)
Mogelijk staat het ook in andere liedbundels. Kijk hiervoor in de infobox rechts, onder het kopje 'Liedbundels'.
Door goede machten trouw en stil omgeven
Vorm Strofelied
Herkomst
Titel Von guten Mächten treu und still umgeben
Taal Duits
Land Duitsland
Periode 1944
Tekst
Dichter Dietrich Bonhoeffer
Vertaler Jan Willem Schulte Nordholt
Cor Waringa (Fr)
Metrisch 11-10-11-10
Muziek
Componist Adriaan C. Schuurman (a)
Otto Abel (b)
Siegfried Fietz (c)
Melodie Door goede machten (a)
Solmisatie 6-7-1-2-1-7-6-5-6-4-3 (a)
1-1-2-3-3-4-3-2-1-2-2 (b)
5-1-1-1-1-2-2-3-2-2-1 (c)
Gebruik
Kerkelijk jaar Jaarwisseling
Thema Vertrouwen
Liedbundels
Liedboek 2013 511 (a)
Liedboek voor de kerken Gezang 398 (a)
Weerklank 350 (a)
Evangelisches Gesangbuch 65 (b)
Lieteboek 2013 511 (a)
Lieteboek foar de tsjerken 398 (a)

Door goede machten trouw en stil omgeven is een vertaling van het Duitse lied op een tekst van Dietrich Bonhoeffer (1906-1945) Von guten Mächten treu und still umgeben.

Opname beluisteren

  • Dorpskerk Eelde:
  • Melodie a (Schuurman):
  • Melodie a (c.f. in tenor) en eigen zetting gespeeld door Karel van Ingen:
  • Henk Lemckert op Orgel Abdijkerk van Loosduinen C.F. in tenor [1]

Tekst

Het lied heeft 7 strofen. De eerste regels van de 7 strofen:

1. Door goede machten trouw en stil omgeven,
2. Wil nog de oude pijn ons hart vernielen,
3. En wilt Gij ons de bittre beker geven
4. Maar wilt Gij ons nog eenmaal vreugde schenken
5. Laat warm en stil de kaarsen branden heden,
6. Valt om ons heen steeds meer het diepe zwijgen,
7. In goede machten liefderijk geborgen

De woordwolk geeft een indicatie van de taal die in het lied wordt gebruikt.

Ontstaan en inhoud

Hier zijn nog een paar regels, die mij de laatste avonden zijn ingevallen.
Ze zijn een kerstgroet voor jou, onze ouders en zuster.

Met deze woorden voegde Dietrich Bonhoeffer zijn beroemd geworden gedicht “Door goede machten trouw en stil omgeven” bij de brief die hij vanuit gevangenschap stuurde aan zijn verloofde. Drie maanden later, op 9 april 1945, werd hij door de nationaalsocialisten vermoord.

Von guten Mächten treu und still umgeben,
behütet und getröstet wunderbar,
so will ich diese Tage mit euch leben
und mit euch gehen in ein neues Jahr.

Noch will das alte unsre Herzen quälen,
noch drückt uns böser Tage schwere Last.
Ach Herr, gib unsern aufgeschreckten Seelen
das Heil, für das du uns geschaffen hast.

Und reichst du uns den schweren Kelch, den bittern
des Leids, gefüllt bis an den höchsten Rand,
so nehmen wir ihn dankbar ohne Zittern
aus deiner guten und geliebten Hand.

Doch willst du uns noch einmal Freude schenken
an dieser Welt und ihrer Sonne Glanz,
dann wolln wir des Vergangenen gedenken,
und dann gehört dir unser Leben ganz.

Lass warm und hell die Kerzen heute flammen,
die du in unsre Dunkelheit gebracht,
führ, wenn es sein kann, wieder uns zusammen.
Wir wissen es, dein Licht scheint in der Nacht.

Wenn sich die Stille nun tief um uns breitet,
so lass uns hören jenen vollen Klang
der Welt, die unsichtbar sich um uns weitet,
all deiner Kinder hohen Lobgesang.

Von guten Mächten wunderbar geborgen,
erwarten wir getrost, was kommen mag.
Gott ist bei uns am Abend und am Morgen
und ganz gewiss an jedem neuen Tag.

Dietrich Bonhoeffer (1944)

Muziek

DoorGoedeMachten.png

Muziekuitgaven

Bonhoeffers oudejaarsgedicht Von guten Mächten treu und still umgeben is door componist Alexander Prins bewerkt tot de Bonhoeffer-cantate. Deze is op 31 december 2006 voor het eerst uitgevoerd. Alexander Prins schreef de cantate in Bachstijl. Prins over zijn compositie: “Warmte en geborgenheid midden in pijn en verlatenheid, dat was wat mij als eerste trof. Dit lied is ontstaan uit een waarachtige verhouding van mens tot mens en van God en mens, ten tijde van onderdrukking en gevangenschap.” Te beluisteren via IKON.

Zie het artikel Zie Door goede machten (melodie) voor een overzicht van alle (orgel)literatuur en koorbewerkingen van deze melodie.

Hymnologische informatie

De vertaler Jan Willem Schulte Nordholt heeft de volgende toelichting bij het lied geschreven: "Men kan dit lied niet ten volle begrijpen, zonder te weten met hoeveel moed en zelfverloochening de dichter jarenlang door de diepten van het lijden is gegaan. Zelf zou hij het niet hebben willen zeggen zo, maar ik heb vertalende, speciaal bij de strofen 2 en 3, de gedachte aan Gethsémané niet van mij af kunnen zetten. Trouwens, is niet, hoe men verder ook links of rechts interpreteert, het leven van Bonhoeffer in de eerste plaats gestempeld als een imitatio Christi.

Het herdenken, waarvan hij schrijft in strofe 4, is hem niet gegeven geweest, hij heeft het weerzien, in strofe 5 verlangd, niet meer mogen beleven. Maar hij heeft, en dat lijkt mij de kern, geloofd, dat geen verstikkend zwijgen tenslotte de lofzang zou kunnen beletten. Zijn vertrouwen is zo simpel en volkomen, zoals het in het slot van het lied wordt beleden, dat het de tijd vervult, dat het bewijst hoezeer voor deze getuige van Christus God tenslotte niet verborgen bleef"

(Bron: Compendium bij de 491 gezangen uit het Liedboek voor de kerken)

In de laatste strofe is de vertaler wat minder zorgvuldig geweest: In het zevende vers lezen/zingen we: "In goede machten liefderijk geborgen / verwachten wij getroost wat komen mag." Het Duitse woord 'getrost' betekent echter niet 'getroost', maar 'vol goede moed'. Dit woord verschilt van het 'getröstet' in strofe 1. De strekking van deze zin in strofe 7 is dus: "vol vertrouwen wachten wat er ook gebeurt". Cor Waringa maakte de Friese vertaling: Troch goede machten trou en stil behoede

Literatuur

Toelichting:

Culturele informatie

Het lied is breed verspreid en er zijn veel verschillende melodieën bij gemaakt.

  • In Duitsland staat het lied met een andere melodie van Otto Abel (1959) in het Evangelisches Gezangbuch, lied 65.
  • Een andere populaire versie in Duitsland is de melodie/uitvoering uit 1970 van Siegfried Fietz. Deze komt ook voor in verschillende regionale uitgaven van het Evangelisches Gezangbuch (BT637, West652, Wü541).

Externe links

Etalagester
Fairytale bookmark gold.svg Dit artikel voldoet aan de kwaliteit en uitgangspunten die gelden voor de informatie op Kerkliedwiki.
Meer van dit soort artikelen staan in de Etalage
.