Kerkliedwiki bundels.png
Kerkliedwiki wijst je de weg naar meer dan 10.000 liederen!

Tips nodig? Zo kun je een lied zoeken. Hier vind je een overzicht van alle liedbundels.
Wil je ons werk steunen? Hier vind je meer over doneren of koop onze unieke Ubi-cari-tas.

Meer weten of vragen over Kerkliedwiki? info@kerkmuzieknetwerk.nl
Kerkliedwiki bundels.png Kerkliedwiki wijst je de weg naar meer dan 10.000 liederen! Tips nodig? Zo kun je een lied zoeken. Hier vind je een overzicht van alle liedbundels.

Op Liturgiewerkplaats.nl bieden we je inspiratie en concrete tips rond kerkmuziek en vieren Abonneer je op de nieuwsbrief.

Wil je ons werk steunen? Hier vind je meer over doneren of koop onze unieke Ubi-cari-tas. Meer weten of vragen over Kerkliedwiki? info@kerkmuzieknetwerk.nl

O Pinksterdag

Uit Kerkliedwiki
Ga naar: navigatie, zoeken
Dit lied is te vinden in de volgende veelgebruikte liedbundel(s):
Liedboek 2013 699
Mogelijk staat het ook in andere liedbundels. Kijk hiervoor in de infobox rechts, onder het kopje 'Liedbundels'.
O Pinksterdag
O Pinksterdag
Vorm Strofelied
Herkomst
Taal Nederlands
Land Nederland
Periode 1983
Tekst
Dichter Klaas Eldering
Vertaler Cor Waringa (Fr)
Bijbelplaats Handelingen 2:1-4
Metrisch 4-4-7-4-4-7
Muziek
Componist Wim ter Burg
Melodie O Pinksterdag
Solmisatie 5-3-2-1
Gebruik
Kerkelijk jaar Pinksteren
Liedbundels
Liedboek 2013 699
Lieteboek 2013 699
Lied van de week 850523
Zingend Geloven 3-26

De theoloog Klaas Eldering (1947) schreef het lied O Pinksterdag en Wim ter Burg (1914-1995) maakte er een stralende melodie bij.

Opname beluisteren

  • Henk Lemckert op Orgel Abdijkerk van Loosduinen C.F. in sopraan (www.liedboekzettingen.nl) [1]

Tekst

De tekst is auteursrechtelijk beschermd en kan hier niet worden weergegeven.

Ontstaan

Klaas Eldering: "Het ontstond rond Pinksteren 1983. Tijdens de voorbereidingen voor de dienst trof mij een regel uit ‘Op een stoel staan’ II van W. Barnard (p. 125, r. 1): “… de dansende blijdschap van Jezus’ volgelingen op de gouden Pinksterdag”. Via de associatie met een gouden huwelijksfeest, waar ik in die periode bij betrokken was, of waaraan ik herinnerd werd, versterkte zich het beeld van Pinksteren als gouden viering van het Paasfeest. De beelden en associaties komen verder uit de pinkstersfeer; die zal ik hieronder kort aanduiden.

Bij het schrijven van het lied klonken als melodie zo ongeveer de eerste regels van gezang 34 mee: ‘Om Sions wil zwijg ik niet stil’."

Inhoud

In de eerste strofe wordt Pinksteren bij zijn ware naam genoemd: de 'gouden dag', d.w.z. de vijftigste dag na Pasen. De dag waarop de zgn. omertelling wordt afgesloten, die met Pasen begon. Een verwijzing naar de zondag na Hemelvaart, de 'wezenzondag' is de constatering dat God ons niet verlaten heeft. Met de term zeventigvoud wordt de wereldwijde betekenis van Gods daden aangeduid: in de joodse traditie is Pinksteren vooral het feest van de verbondssluiting bij de Sinaï.

Klaas Eldering: "In strofe 1 wordt benadrukt dat er na Hemelvaart niet van verlatenheid, maar van nieuwe nabijheid sprake is, door zijn Geest. Die getuigt zeventigvoud: in alle talen, onder alle volken. ‘In alle staten’ gaat hierop door, maar associeert ook doelbewust met de ekstase van Handelingen 2:7."

Strofe 2 verwerkt de beelden uit het Sinaïverhaald, die in de lezing van het Pinkstergebeuren naar Handelingen 2 zijn terug te vinden: donder en bliksem, vuur en wind. De duif, symbool van Gods Geest (al eerder boven de wateren in Genesis 1 en boven de Jordaan bij Jezus' doop) verwijst naar leven uit de dood, licht uit de nacht.

Klaas Eldering: "In strofe 2 treedt het ‘hemelvuur’ op de voorgrond, denkend aan Elia op de Karmel: ‘de God die met vuur zal antwoorden, die zal God zijn’(1Kon. 18:24 en 36-39). De stormende kracht van het vuur is ook present in 2Kon. 2:11, bij de hemelvaart van Elia, en weer in Hand. 2:2.3. Het beeld van de duif als beeld van Gods Geest die tot leven wekt en een nieuw begin mogelijk maakt, zie ik o.a. in Gen. 1:2, Gen. 8,8-14, en bij Jezus’ doop in de Jordaan. In onze traagheid zijn wij niet vooruit te branden; het vuur van de Geest alleen kan ons in beweging brengen, tot een ‘beweging van de Geest’ maken, in een donkere wereld, tot een teken van zijn Rijk dat komt."

Strofe 3 knipoogt naar de geloofsbelijdenis van Nicea, waar Jezus Licht uit Licht wordt genoemd.

Klaas Eldering: "In deze strofe 3 zien we, nog komend uit de nacht van Egypte, Gods lichtglans en heerlijkheid opgaan. Als een vuurkolom (Ex. 13:21.22), als een licht in de nacht gaat Hij ons voor. Deze beelden leggen ook een verbindingslijn naar de Niceense geloofsbelijdenis: ‘God uit God, licht uit licht, waarachtig God uit waarachtig God’. Ook spelen de woorden van Psalm 36:10 hier doorheen: ‘Bij U is de bron des levens, in uw Licht zien wij het licht’. Na vuur en licht volgt hier de warmte als derde ‘dimensie’. Wanneer we in de kerkdienst in Arnhem een doopkaars overhandigen, of een trouwkaars, klinken daarbij steeds de woorden: ‘Ontvang dan de warmte van God, het licht van Christus en het vuur van zijn heilige Geest’. Met ‘warmte’ is ook de warme, liefdevolle toewending van God naar ons bedoeld: zijn aangezicht: “Hij doe zijn aangezicht over u lichten en zij u genadig” (Num. 6:24-26). Door zijn toewending tot ons zijn wij bewogen: innerlijk, gevoelsmatig, emotioneel aangeraakt en bewogen. En ook: in beweging gebracht – beide aspecten! Zó is Pinksteren de vervulling van Pasen: met Pasen gaat het om de gekruisigde, die is opgestaan. De nieuwe mens, het nieuwe begin. Met Pinksteren ben ik zèlf in het geding! Het gaat over mijn eigen opstanding en vernieuwing. Zijn Geest rukt en trekt als een stormwind aan ons, om òns te doen opstaan!"

De laatste strofe refereert aan de term 'de Paracleet', de beloofde Trooster, als de garantie, dat wij niet alleen blijven. Daarmee eindigt dit lied in een mooi open einde, een vraag aan onszelf en elkaar.

Klaas Eldering: "In strofe 4 gaan we langs de rand van ons bestaan. Met schrik ontdekken we, dat we geen Leven gehad zouden hebben, als zijn licht, zijn Geest niet was opgedoemd in de nacht. We deinzen terug voor de afgrond en roepen: “bewaar mij als de appel van uw oog, en berg mij in de schaduw van uw vleugels” (Ps. 17:8)."

Muziek

Wim ter Burg schreef een stralende melodie in D-dur, even stralend als de Pinksterdag. Hij schreef er ook een vierstemmige zetting bij, die zowel vocaal als instrumentaal gebruikt kan worden, al dan niet gecombineerd met de eenvoudige tegenstem.

Muziekuitgaven

Zie het artikel Zie O Pinksterdag (melodie) voor een overzicht van alle (orgel)literatuur en koorbewerkingen van deze melodie.

Hymnologische informatie

Cor Waringa heeft de Friese vertaling gemaakt: O pinksterdei

Literatuur

Toelichting: