Zeven was voldoende

Dit lied is te vinden in de volgende veelgebruikte liedbundel(s):

Liedboek 2013 383 (a) Liedboek voor de kerken Gezang 57A (a); 57B (b) Gezangen voor Liturgie 560 (a) Zingt Jubilate 543 (a) Oud-Katholiek Gezangboek 541 (a)
Mogelijk staat het ook in andere liedbundels. Kijk hiervoor in de infobox rechts, onder het kopje 'Liedbundels'.

Zeven was voldoende Zeven is voldoende
Vorm	Strofelied Canon
Herkomst
Taal	Nederlands
Land	Nederland
Periode	1957
Tekst
Dichter	Willem Barnard
Vertaler	Douwe Annes Tamminga (Fr) Cor Waringa (Fr)
Bijbelplaats	Johannes 6:1-15 Matteüs 14:13-21 Marcus 6:32-44 Lucas 9:10-17
Metrisch	6-3-6-4-7
Muziek
Componist	Piet van Aalten (a) Willem Retze Talsma (b) Piet van Amstel (c) Juul Ouwehand (d)
Melodie	Zeven was voldoende (Van Aalten) (a) Zeven was voldoende (Talsma) (b)
Solmisatie	6-5-6-7-1-7 (a) 5-4-3-2-1-7 (b) 1-1-1-6-5-5 (c) 2-3-4-5-6-2 (d)
Gebruik
Kerkelijk jaar	Laetare
Liturgie	Maaltijd van de Heer
Liedbundels
Liedboek 2013 383 (a)
Liedboek voor de kerken Gezang 57A (a); 57B (b)
Gezangen voor Liturgie 560 (a)
Zingt Jubilate 543 (a)
Oud-Katholiek Gezangboek 541 (a)
Bavoliedboek 234 (a)
Lieteboek 2013 383 (a)
Laus Deo 1214 (a)
Liturgische Gezangen 1-58 (a)
Lieteboek foar de tsjerken 57a (a); 57b (b)
Randstadbundel 70(a)
Verzamelde Liederen 20
Wij moeten Gode zingen (bundel) 9 (a, c, d)
De tale Kanaäns 36
Aan de hand van Moses 68 (a,b)
102 gezangen 12 (b)
In wind en vuur I-39a (a), I-39b (b); II-39 (c,d)
Filippus Liederenboek 97 (a)

Zeven was voldoende is een lied van Willem Barnard, sinds het ontstaan in 1957 door vele componisten op muziek gezet.

Opname beluisteren

• Henk Lemckert op Orgel Abdijkerk van Loosduinen C.F. in tenor. Melodie A. Te beluisteren op: (liedboekzettingen.nl)
• Henk Lemckert op orgel Abdijkerk van Loosduinen. C.F. in tenor. Melodie B. Te beluisteren op: (Liedboekzettingen.nl)

• Johannette Zomer, sopraan; Wiek Hijmans, elektrische gitaar op https://www.liedboekcompendium.nl/lied/383-zeven-was-voldoende-3_6_2

Tekst

Het vijfstrofige vers speelt in op het bijbels getal zeven (5 broden en 2 vissen) en verwijst naar de eucharistische verbondenheid ('als de kring gesloten is') rond de Tafel, in het samen communiceren aan Christus' offerdood ('Gij verzadigt allen met uw offerdood', strofe 4). Het lied is geschreven bij het thema van de vierde zondag van de vastentijd, zondag 'Laetare', waar Johannes 6:1-15 centraal staat, over de broodvermenigvuldiging.

Ontstaan

Tekst en melodie van dit lied kwamen tot stand op een van de vergaderingen ter voorbereiding van de 'zoveelste' Nocturnen-kerkdienst in de Maranathakerk te Amsterdam, destijds een kweekplaats voor het nieuwe kerklied.

Inhoud

De beginregels van de strofen zoals bij de eerste publicatie in Wij moeten Gode zingen luiden:

• 1. Zeven was voldoende
• 2/3. Zeven is voldoende
• 4. Voed ons met uw leven
• 5. Want Gij zijt de eerste

Muziek

Bij toeval ontdekt Frits Mehrtens dat de melodie van Piet van Aalten (1920-1959) uit 1955 de mogelijkheid biedt om deze in tweestemmige canonvorm te laten zingen. De 'botsingen' kunnen worden opgevangen in de begeleiding. De tweede inzet (stem) moet dan direct ná de vierde toon van de eerste stem inzetten. Door een canon te zingen met de gemeente wordt 'van eeuwigheid tot eeuwigheid' in een keer duidelijk.

Muziekuitgaven

Zie Zeven was voldoende (Van Aalten) (melodie) voor een overzicht van alle (orgel)literatuur en koorbewerkingen bij melodie a.

Zie Zeven was voldoende (Talsma) (melodie) voor een overzicht van alle (orgel)literatuur en koorbewerkingen bij melodie b.

Hymnologische informatie

• Douwe Annes Tamminga en Cor Waringa maakten de Friese vertaling: Sân, dat wie tarikkend .
• Eerder schreef Douwe Annes Tamminga ook al een Friese vertaling: Sân dêr wie 't mei makke.
• De oorspronkelijke strofenvolgorde is anders dan in het Liedboek 1973 staat. In vergelijking met de tekstuitgaven van de liederen van Barnard (zowel De Tale Kanaäns uit 1963 als Verzamelde Liederen uit 1986) zijn daar de tweede en derde strofen omgedraaid. Deze omissie in het Liedboek is overgenomen door Gezangen voor Liturgie, Oud Katholiek Gezangboek en Laus Deo.

In Liedboek 2013, Liturgische Gezangen, Randstadbundel en Zingt Jubilate staat de juiste volgorde.

Literatuur

Toelichtingen:

• Ellen van der Sar, 'Verblijd u in de Heer te allen tijd : liedteksten van Willem Barnard bij zondag Laetare', in Laetare, 37 (2021) nr. 5, p. 13-19
• Liedboekcompendium: https://www.liedboekcompendium.nl/lied/383-zeven-was-voldoende-3_6_2
• Ignace de Sutter bespreekt tekst en melodie van dit lied in zijn bundel 'De dienst van het lied : muziek-historische en didaktische studies over het Kerklied in de Oecumene' (1974), blz. 261-263, ISBN 9026477333.
• Continuo: Zingen en spelen, blz.291 (Andries Govaart/Rita te Riet)
• In wind en vuur - II, p. 296-298.