Kerkliedwiki bundels.png
Kerkliedwiki wijst je de weg naar meer dan 10.000 liederen!

Tips nodig? Zo kun je een lied zoeken. Hier vind je een overzicht van alle liedbundels.
Wil je ons werk steunen? Hier vind je meer over doneren of koop onze unieke Ubi-cari-tas.

Meer weten of vragen over Kerkliedwiki? info@kerkmuzieknetwerk.nl
Kerkliedwiki bundels.png Kerkliedwiki wijst je de weg naar meer dan 10.000 liederen! Tips nodig? Zo kun je een lied zoeken. Hier vind je een overzicht van alle liedbundels.

Op Liturgiewerkplaats.nl bieden we je inspiratie en concrete tips rond kerkmuziek en vieren Abonneer je op de nieuwsbrief.

Wil je ons werk steunen? Hier vind je meer over doneren of koop onze unieke Ubi-cari-tas. Meer weten of vragen over Kerkliedwiki? info@kerkmuzieknetwerk.nl

De merel fluit als morgenopening

Uit Kerkliedwiki
Versie door FRMinne (overleg | bijdragen) op 13 feb 2018 om 14:32
Ga naar: navigatie, zoeken
Dit lied is te vinden in de volgende veelgebruikte liedbundel(s):
Liedboek 2013 57a
Mogelijk staat het ook in andere liedbundels. Kijk hiervoor in de infobox rechts, onder het kopje 'Liedbundels'.
De merel fluit als morgenopening
Vorm Strofelied
Herkomst
Taal Nederlands
Land Nederland
Periode 20e eeuw
Psalm 57
Schrijver David (volgens opschrift)
Latijnse titel Miserere mei, Deus
Vulgaat Psalm 56
Tekst
Dichter Anton Ent
Vertaler Cor Waringa (Fr)
Metrisch 10-8-8-6
Muziek
Componist Theo Goedhart
Melodie De merel fluit als morgenopening
Solmisatie 2-4-3-2-3-4-3-4-5-4-2-3-2
Gebruik
Getijde v/d dag Ochtend
Trefwoord Schuilen
Liedbundels
Liedboek 2013 57a
Rechten
Rechthebbende Liedboek bv

De merel fluit als morgenopening is een lied gebaseerd op Psalm 57. De tekst is geschreven door Anton Ent, de muziek is gecomponeerd door Theo Goedhart.

Opname beluisteren

  • Karel van Ingen:
<videoflash>G-xgSxrmPnk?list=PLVrvmq2Zk1XRk2tFK6o8AcuJvMdpoxAO9|300|170</videoflash>

Tekst

Woordwolk liedtekst

De tekst is auteursrechtelijk beschermd en kan daarom hier niet (volledig) worden weergegeven. De woordwolk geeft een indicatie van de taal die in het lied wordt gebruikt.

Ontstaan

De redactie van Liedboek Zingen en bidden in huis en kerk (2013) streefde naar opname van psalmen in diverse stijlen. Deze psalm is één van reeks nieuwe psalmversies die zo in opdracht voor het Liedboek werden gemaakt. De andere zijn Psalm 4, 13, 31, 57, 88, 139.

Voor Psalm 57 werd gekozen omdat de Geneefse Psalm 57 maar beperkt gezongen wordt, terwijl de inhoud toch zo veel in zich heeft dat mensen kan raken en sterken. De zes vijfregelige strofen van Lied 57 worden ook zelden of nooit integraal gezongen; de dichter kreeg de opdracht een versie te maken die in zijn geheel de boodschap van de psalm zou overdragen. Niet alle verzen hoefden daarbij herkenbaar in de berijming terug te komen.

Inhoud

Schuilen, een schuilplaats vinden, veiligheid, en zo een plaats om weer tot zingen te komen – daarover gaat deze bewerking van Psalm 57 door Anton Ent. Elke strofe eindigt met dat woordje: 'schuilen'. In de tekst van de bijbel schuilt de dichter als een vogel onder de vleugels van God. Ent heeft nu de vogel verzelfstandigd, er een merel van gemaakt, een vogel met naam en toenaam. De merel is een geliefde zanger, staat bovenaan de vogel-toptien.

Dichter

Anton Ent, pseudoniem van Henk van der Ent, Rotterdam 1939, publiceerde ook als Marieke Jonkman. Publiceerde 14 gedichtenbundels, o.a. Man van twee wegen, een zeer persoonlijke reflectie op de 150 psalmen. In zijn teksten komen veel bomen, planten en vogels voor, ook in de selectie in Liedboek 2013 zichtbaar: de waterhoen en het riet, p. 1491, bijvoorbeeld. Hij zat als kind in de Breepleinkerk in Rotterdam, de bloeitijd van de gereformeerde stadskerken, en maakte de teloorgang mee; ook zelf nam hij afstand van de vorm van geloven in zijn jeugd. Maar de psalmen laten hem levenslang niet los. Daarbij verschuift zijn godsbeeld. De laatste regel, 'van God in wie ik schuil', kan naar de vorm verwijzen naar de lijsterbes, de boom waarin de merel schuilt. Maar misschien kiest Ent hier voor dit onpersoonlijke woord om naar de inhoud een al te persoonlijke God te vermijden.

Muziek

De melodie heeft duidelijk verwantschap met de Geneefse melodie van Psalm 57. Vooral het verloop van de eerste en laatste regel komen overeen. Componist Theo Goedhart imiteert merelgeluiden in de melodie door het toepassen van een ritmisch figuurtje dat bestaat uit twee achtsten en een kwartnoot.

Muziekfragment melodie

Muziekuitgaven

In de begeleidingsbundel bij Liedboek 2013 staat een zetting voor orgel en dwarsfluit, door Theo Goedhart.

Zie het artikel Zie De merel fluit als morgenopening (melodie) voor een overzicht van alle (orgel)literatuur en koorbewerkingen van deze melodie.

Hymnologische informatie

Cor Waringa heeft de Friese vertaling gemaakt: De klyster sjongt as moarntiidsiepening

Liturgisch gebruik

  • Te gebruiken als psalmlied bij Psalm 57, op verschillende momenten in de dienst.
  • Morgen, vertrouwen

Culturele informatie

Ent nam als knipoog naar de Psalmberijming van 1773, waarmee hij groot werd, de term 'stokebranden' op, een oud woord dat 'pestkoppen', verstoorders van de rust, betekent. Daarmee voert déze vorm van Psalm 57 expliciet een gesprek met die veel oudere.

Citaat uit Psalm 57 in berijming 1773 (vers 3):

"Door Gods gena wordt mijne ziel gered,
Schoon zij rondom van leeuwen is bezet.
Ik lig, gedrukt door felle stokebranden;
Hun tongen zijn, als zwaarden, scherp gewet;
Als spiesen en als pijlen zijn hun tanden."

(Volledige tekst Psalm 57 1773)

Literatuur

  • Dennis Vallenduuk bespreekt dit lied in Laetare, jaargang 29, nummer 4 (2013), pagina 16,17.
Etalagester
Fairytale bookmark gold.svg Dit artikel voldoet aan de kwaliteit en uitgangspunten die gelden voor de informatie op Kerkliedwiki.
Meer van dit soort artikelen staan in de Etalage
.