Kerkliedwiki bundels.png
Kerkliedwiki wijst je de weg naar meer dan 10.000 liederen!

Tips nodig? Zo kun je een lied zoeken. Hier vind je een overzicht van alle liedbundels.
Wil je ons werk steunen? Hier vind je meer over doneren of koop onze unieke Ubi-cari-tas.

Meer weten of vragen over Kerkliedwiki? info@kerkmuzieknetwerk.nl
Kerkliedwiki bundels.png Kerkliedwiki wijst je de weg naar meer dan 10.000 liederen! Tips nodig? Zo kun je een lied zoeken. Hier vind je een overzicht van alle liedbundels.

Op Liturgiewerkplaats.nl bieden we je inspiratie en concrete tips rond kerkmuziek en vieren Abonneer je op de nieuwsbrief.

Wil je ons werk steunen? Hier vind je meer over doneren of koop onze unieke Ubi-cari-tas. Meer weten of vragen over Kerkliedwiki? info@kerkmuzieknetwerk.nl

Gij die weet wat in mensen omgaat

Uit Kerkliedwiki
Ga naar: navigatie, zoeken
Dit lied is te vinden in de volgende veelgebruikte liedbundel(s):
Zangen van Zoeken en Zien 627
Mogelijk staat het ook in andere liedbundels. Kijk hiervoor in de infobox rechts, onder het kopje 'Liedbundels'.
Gij die weet wat in mensen omgaat
Genre Tafelgebed
Vorm Vrije vorm
Liturgisch gezang
Herkomst
Taal Nederlands
Land Nederland
Tekst
Bijbelplaats Psalm 139
Muziek
Componist Bernard Huijbers
Melodie Gij die weet wat in mensen omgaat
Herkomst Daar was een sneeuwwit vogeltje
Gebruik
Liturgie Maaltijd van de Heer
Liedbundels
Zangen van Zoeken en Zien 627
Aandachtig liedboek 42
Klein Dienstboek 152
Stilte Zingen 406
Verzameld Liedboek 612

Gij die weet wat in mensen omgaat is een gezongen tafelgebed op tekst van Huub Oosterhuis en muziek van Bernard Huijbers.

Opname beluisteren

Dit lied staat op de CD Laat mij maar zingen 7. Deze opname is gratis te beluisteren via Spotify (inloggen verplicht).

Tekst

De tekst is auteursrechtelijk beschermd en kan daarom hier niet worden weergegeven.

Ontstaan

Inhoud

Tekstwijziging

Van verschillende kanten (niet van de bisschoppen) is de kritiek gekomen dat de uitdrukking Jezus van Nazaret, een jodenman denigrerend overkomt. Daarom is op de CD Gij die weet uit 1988 de tekst veranderd in : Jezus van Nazaret, een zoon van Abraham. In het Verzameld Liedboek van 2004 is weer de oorspronkelijke tekst gebruikt. Uiteraard is de tekst niet denigrerend bedoeld: Oosterhuis wil juist benadrukken dat Jezus een jood was, en geen christen. Een besef dat in veel van zijn teksten naar voren komt.

Muziek

  • De melodielijn is gebaseerd op het oude volksliedje Daar was een sneeuwwit vogeltje.
  • De melodie is geschreven in Des (5 mollen) maar in de partituur geeft de componist aan dat hij ook in D (twee kruisen) gezongen en gespeeld kan worden.

Muziekuitgaven

Zie het artikel Zie Gij die weet wat in mensen omgaat (melodie) voor een overzicht van alle (orgel)literatuur en koorbewerkingen van deze melodie.

Hymnologische informatie

De partituur is verkrijgbaar via de webwinkel van Gooi en Sticht.

Inzet van een conflict

Sinds de jaren zeventig worden de niet officieel goedgekeurde tafelgebeden van Oosterhuis graag gezongen in veel kerken, zonder dat daar veel problemen mee ontstaan. Maar als in 1986 het tafelgebed Gij die weet door tienduizend mensen wordt gezongen tijdens de bijeenkomst van de Acht-Meibeweging, ontstaat ophef. Kardinaal Simonis laat weten dat de keuze van dit tafelgebed een breuk met het kerkelijk gezag betekent. Abt Baeten van de abdij van Berne-Heeswijk, die in de viering voorging, wordt ontslagen als lid van een bisschoppelijke adviescommissie. Naar aanleiding van dit conflict ontstaan heftige discussies, die niet altijd over de inhoud van het tafelgebed gaan. Belangrijke bezwaren tegen Gij die weet zijn:

  • De ontkenning van het Jezusgeloof door zinnen als Maar soms herinneren wij ons een naam [...] en In hem zou uw genade zijn verschenen [...]
  • De rolverdeling bij de zogenaamde instellingswoorden (Dit is mijn lichaam,/Dit is mijn bloed); die worden door allen meegezongen, tegen het kerkelijke voorschrift dat deze woorden alleen door de priester uitgesproken mogen worden.

Sommigen weerleggen deze bezwaren als volgt:

  • De wijze waarop Jezus wordt geïntroduceerd markeert de weg naar het geloof: het is "van horen zeggen". In het vervolg verdwijnt de aarzeling, met als climax: Tot zijn gedachtenis nemen wij daarom / dit brood en breken het voor elkaar {...}
  • Het "eigenlijke" sacrament van de eucharistie wordt niet voltrokken in de instellingswoorden, maar in het breken en delen. De woorden waarmee dat wordt geduid, worden in dit tafelgebed door de solist/voorganger/priester gezongen: Tot zijn gedachtenis nemen wij daarom / dit brood en breken het voor elkaar {...} Zo gezien heeft de priester wel de centrale rol in deze tekst.

Culturele informatie

Literatuur

Over de kwestie met de bisschoppen:

  • Kees Kok (1990). De vleugels van een lied. Over de liturgische poëzie van Huub Oosterhuis. Baarn: Ambo.ISBN 902630966X (pagina 134-136)


Externe links

Het volksliedje Daar was een sneeuwwit vogeltje is o.a. te vinden in de Erfgoedbank Meetjesland.

Een bespreking van dit tafelgebed is te vinden op de website Twee of drie.