Kerkliedwiki bundels.png
Kerkliedwiki wijst je de weg naar meer dan 10.000 liederen!

Tips nodig? Zo kun je een lied zoeken. Hier vind je een overzicht van alle liedbundels.
Wil je ons werk steunen? Hier vind je meer over doneren of koop onze unieke Ubi-cari-tas.

Meer weten of vragen over Kerkliedwiki? info@kerkmuzieknetwerk.nl
Kerkliedwiki bundels.png Kerkliedwiki wijst je de weg naar meer dan 10.000 liederen! Tips nodig? Zo kun je een lied zoeken. Hier vind je een overzicht van alle liedbundels.

Op Liturgiewerkplaats.nl bieden we je inspiratie en concrete tips rond kerkmuziek en vieren Abonneer je op de nieuwsbrief.

Wil je ons werk steunen? Hier vind je meer over doneren of koop onze unieke Ubi-cari-tas. Meer weten of vragen over Kerkliedwiki? info@kerkmuzieknetwerk.nl

Uit nacht en ontij komen wij

Uit Kerkliedwiki
Ga naar: navigatie, zoeken
Dit lied is niet te vinden in één van de veelgebruikte liedbundels.
Mogelijk staat het wel in andere liedbundels. Kijk hiervoor in de infobox rechts, onder het kopje 'Liedbundels'.
Uit nacht en ontij komen wij
Exodus
Vorm Strofelied
Herkomst
Taal Nederlands
Land Nederland
Periode 1963
Tekst
Dichter Willem Barnard
Bijbelplaats 1 Korintiërs 9:24-27
1 Korintiërs 10:1-6
Exodus 14
Exodus 15
Exodus 16
Exodus 17
Exodus 19
Johannes 8:46-49
Metrisch 8-8-8-8-7-7
Muziek
Componist Willem Vogel (a)
Selnecker (b)
Solmisatie 1-3-2-1-7-1-6-5 (a)
1-3-3-4-6-5-5-4 (b)
Gebruik
Kerkelijk jaar Veertigdagentijd
Trefwoord Septuagesima
Liedbundels
Adem van het jaar 71(b)
Zingend Geloven 1-2(a)
De tale Kanaäns 17
Verzamelde Liederen 1

Willem Barnard schreef Uit nacht en ontij komen wij als zondagslied en leerdicht naar de motieven van zondag Septuagesima, oorspronkelijk met 10 strofen. Hij gebruikte hiervoor een melodie van Selnecker uit 1587. In latere instantie schreef Willem Vogel een nieuwe melodie.

Tekst

Ontstaan

De tien strofen van het lied zijn oorspronkelijk gepubliceerd in 'De Tale Kanaäns' (p. 17-18), een leergang liederen van Willem Barnard, die in 1963 is verschenen. De beginregels van de strofen luiden:

  • 1. Uit nacht en ontij komen wij
  • 2. Het is een lange tocht erheen
  • 3. Door de woestijn en langs de berg
  • 4. Daar wordt de maaltijd aangericht
  • 5. Hij is het zelf die als door vuur
  • 6. Hoe is het Israël gegaan
  • 7. De zee die hen bedolven had
  • 8. De wereld kent de tekens niet
  • 9. Hoe ons Zijn hand het manna reikt
  • 10. Uit nacht en ontij komen wij.

Inhoud

Het lied wemelt van de bijbelse motieven die zondag Septuagesima markeren. In strofe 1 wordt verwezen naar Epifanie en de doop in de Jordaan ('de lange winter is voorbij / wij zijn geboren in de doop'). De 'lange tocht' uit de tweede strofe wijst naar het land van de hoop dat in de epistellezing (1 Korintiers 10:1-6) voorkomt, en waar herinnerd wordt aan de 'exodus door zand en steen'. Strofe 3 wijst vooruit naar de komende zondagen, naar de evangelielezing van zondag Invocabit (de zesde zondag voor Pasen), als er sprake is van 'Door de woestijn', naar Reminiscere (vijfde zondag voor Pasen), als gesproken wordt van 'langs de berg' en naar Oculi (de vierde zondag voor Pasen) als er staat 'het huis van Sion tegemoet'. De 'maaltijd' uit de vierde strofe loopt vooruit op Laetare (de derde zondag voor Pasen), en pas in de vijfde strofe komt de dichter terug bij zondag Septuagesima, waarin het evangelie van de werkers van het elfde uur (Mattheus 20) en het epistel van de tocht naar het beloofde land (1 Korintiërs 10:1-6) doorklinken.

De zinsnede 'in 't huis van duisternis en dood' (strofe 6) wijst op de Egyptische koningstitel Farao: het 'grote huis', het 'paleis'. Strofe 7 bevat verwijzingen naar Exodus 14 en 19 en naar het epistel van deze zondag, evenals strofe 8 waarin ook Exodus 15 weerklinkt.Vervolgens komen Exodus 16 en 17 nogmaals aan de orde in strofe 9, alsmede het evangelie van zondag Judica. De laatste strofe (10) sluit weer aan op strofe 1 en maakt dit leerdicht tot een schoolvoorbeeld van bijbels denken en messiaanse verbeeldingskracht.

De tien strofen hebben het overzichtelijke rijmschema a a b b c c. (Bron: toelichting geparafraseerd; ontleend aan Documentatieblad bij Zingend Geloven, I-2.)

Muziek

Het melodisch verloop van de melodie van Willem Vogel is opvallend diatonisch. De gesprongen intervallen zijn niet groot: tweemaal een kwart, en verder uitsluitend tertsen. Ook het ritme vertoont een opvallend rustig beeld, aansluitend bij het metrum 8.8.8.8.7.7. Begin- en slottoon zijn gelijk en daartussen varieert de tonaliteit in de vaak in elkaar overlopende regels.

De toonsoort is a kleine terts, waarin de melodie een boog van d-een gestreept naar d-twee gestreept omspant. De laagste noot klinkt aan het eind van regel 3. Het hoogtepunt van de melodie is in de vierde regel.


Hymnologische informatie

  • In de bundel 'Verzamelde liederen' uit 1986 is het lied - door de dichter zelf - gereduceerd tot zes strofen. De strofen 7,8, 9 en 10 (waarin Exodus 14-19 meespelen) zijn weggelaten.

Literatuur

De dichter plaatst dit lied centraal in één van zijn essays in 'Op een stoel staan : van zondag tot zondag de tijd naar Pasen toe'. Haarlem : Uitgeverij Holland, 1978. ISBN 90-251-0330-8. Zie p. 58-61.