De Heer heeft mij gezien en onverwacht

Dit lied is te vinden in de volgende veelgebruikte liedbundel(s):

Liedboek voor de kerken Gezang 487 Gezangen voor Liturgie 421 Zingt Jubilate 559 Oud-Katholiek Gezangboek 823 Zangen van Zoeken en Zien 547
Mogelijk staat het ook in andere liedbundels. Kijk hiervoor in de infobox rechts, onder het kopje 'Liedbundels'.

De Heer heeft mij gezien en onverwacht
Vorm	Strofelied
Herkomst
Taal	Nederlands
Land	Nederland
Tekst
Dichter	Huub Oosterhuis
Bijbelplaats	Psalm 1:3 Psalm 127:2 Jesaja 49:16 Jesaja 62:4-5 Ezechiël 36:26 Hosea 2:21-25 Johannes 3:1-8 Johannes 14:23 1 Korintiërs 4:7 Psalm 139
Metrisch	10-11-10-11-10-11
Muziek
Componist	Bernard Huijbers
Melodie	Een smekeling, zo kom ik tot uw troon
Solmisatie	1-3-3-2-3-2-1-1-7-1
Gebruik
Thema	Doop Trouw en huwelijk
Liedbundels
Liedboek voor de kerken Gezang 487
Gezangen voor Liturgie 421
Zingt Jubilate 559
Oud-Katholiek Gezangboek 823
Zangen van Zoeken en Zien 547

De Heer heeft mij gezien en onverwacht is een lied geschreven door Huub Oosterhuis op een melodie van Bernard Huijbers (1922-2003).

Opname beluisteren

• Eerste strofe:

<videoflash>-3h1i9F6dws|300|170</videoflash>

Tekst

1 De Heer heeft mij gezien en onverwacht
ben ik opnieuw geboren en getogen.
Hij heeft mijn licht ontstoken in de nacht,
gaf mij een levend hart en nieuwe ogen.
Zo komt Hij steeds met stille overmacht
en zo neemt Hij voor lief mijn onvermogen.

2 Hij doet met ons, Hij gaat ons in en uit.
Heeft in zijn handen onze naam geschreven.
De Heer wil ons bewonen als zijn huis,
plant als een boom in ons zijn eigen leven,
wil met ons spelen, neemt ons tot zijn bruid
en wat wij zijn, Hij heeft het ons gegeven.

3 Gij geeft het uw beminden in de slaap,
Gij zaait uw naam in onze diepste dromen.
Gij hebt ons zelf ontvankelijk gemaakt
zoals de regen neerdaalt in de bomen,
zoals de wind, wie weet waarheen hij gaat,
zo zult Gij uw beminden overkomen.

Inhoud

Over dit lied is veel ophef ontstaan. De oorzaak is de uitleg van de tekst van met name strofe 2. De tekst wordt niet door iedereen gelezen als mystieke tekst, maar ook ervaren als seksueel getinte beeldspraak. Dat die beeldspraak er is, is onmiskenbaar: ‘Zo komt Hij steeds met stille overmacht’, ‘Hij doet met ons, Hij gaat ons in en uit’, ‘[De Heer] plant als een boom in ons zijn eigen leven’. Dat zijn teksten die multi-interpretabel zijn. Dat beeld wordt nog versterkt door woorden als bruid en zaaien. De kritiek komt van feministen, of vrouwen in het algemeen. Dit heeft ertoe geleid dat het lied niet meer is opgenomen in Liedboek (2013).

De filosoof Ger Groot heeft erop gewezen dat het gewraakte lied staat in de traditie van de mystiek, waarin de verlangde eenwording met God in zeer concrete lichamelijke beelden beleefd en bezongen wordt, met name door vrouwelijke mystici als Hadwijch en Theresia van Avila.

Kees Waaijman citeert in zijn boek Spiritualiteit op p. 496/7 over de mystieke kant van de troost volgens Ignatius van Loyola: "Het wezen van de troost bestaat in de ervaring door God zelf en niet door iets anders bewogen te zijn. Ignatius van Loyola: 'Het komt alleen God onze Heer toe om zonder voorafgaande oorzaak de ziel troost te geven. Want het is de Schepper eigen haar in en uit te gaan, beweging in haar te bewerken en haar geheel in liefde te brengen voor zijn goddelijke Majesteit.' (Bron: Ignatius van Loyola, Geestelijke Oefeningen, nummer 330.)"

Ignatius van Loyola (1491-1556) was een Spaans geestelijke, bekend door zijn geschrift Geestelijke Oefeningen en door, in 1539, zijn grote rol in de oprichting van de Sociëteit van Jezus (de Jezuïeten) te Rome in 1539, waar hij de eerste generaal van werd.

Muziek

De melodie is eenvoudig, bijna klassiek; zij zweeft in de sfeer van Es grote terts maar wijkt telkens uit naar de toonsoort c kleine terts. Daardoor ontstaat een tweekleurig effect, een symbolische weergave van mystiek licht.

Literatuur

Ad de Keyzer schreef een toelichting bij muziek en tekst van dit lied. Te vinden op p. 14-16 van: Tussen de regels : commentaar bij een twintigtal liturgische gezangen. Gooi en Sticht, 1983. ISBN 9030402628.