Voor de toegewijden

Dit lied is te vinden in de volgende veelgebruikte liedbundel(s):

Liedboek 2013 732 Tussentijds 189 Zingt Jubilate 552 Oud-Katholiek Gezangboek 700
Mogelijk staat het ook in andere liedbundels. Kijk hiervoor in de infobox rechts, onder het kopje 'Liedbundels'.

Voor de toegewijden Ter gedachtenis van de heiligen ons voorgegaan
Vorm	Strofelied
Herkomst
Taal	Nederlands
Land	Nederland
Periode	1981
Tekst
Dichter	Willem Barnard
Vertaler	Cor Waringa (Fr) Bernard Smilde (Fr) Peter Pawlowsky (Du)
Bijbelplaats	Hebreeën 13:7 Hebreeën 11
Metrisch	6-6-6-5-5
Muziek
Componist	Ignace de Sutter
Melodie	Voor de toegewijden
Solmisatie	1-2-4-3-2-1
Gebruik
Kerkelijk jaar	Allerheiligen Allerzielen Voleinding
Thema	Uitvaart
Liedbundels
Liedboek 2013 732
Tussentijds 189
Zingt Jubilate 552
Oud-Katholiek Gezangboek 700
Lieteboek 2013 732
Lied van de week 861118
Tuskentiden 189
Verzamelde Liederen 181
Zingend Geloven 2-124
In wind en vuur I-346

Voor de toegewijden is een lied met tekst van Willem Barnard (1920-2010) en muziek van Ignace de Sutter (1911-1988).

Opname beluisteren

• CD Te deum laudamus IV, track 4 fragment beluisteren.
• Henk Lemckert op Orgel Abdijkerk van Loosduinen C.F. in tenor [1]

• Jacco Calis, bariton; Tjakina Oosting, cello op https://www.liedboekcompendium.nl/lied/732-voor-de-toegewijden-6_9_2

Tekst

Woordwolk liedtekst

De tekst is auteursrechtelijk beschermd en kan daarom hier niet worden weergegeven. De tekst is hier te lezen.

Ontstaan

Barnard schreef met dit lied een bescheiden danklied voor allen die ons zijn voorgegaan en die ons de weg hebben gewezen naar het goede einde waarin zij nu zelf al zijn aangekomen.

Inhoud

Dit lied beschrijft de heiligen vanuit een actueel oogpunt. Wij vinden die grote voorbeelden niet alleen in het verleden maar vandaag in onze eigen leefwereld. Ze worden ondergebracht in zeer herkenbare categorieën. Het zijn toegewijden, vaders, moeders en herders (strofen 1 tot 3). Elk van deze categorieën krijgt een korte maar zeer uitgelezen omschrijving mee: Toegewijden, de stillen, begeesterd door een innerlijk vuur. Vaders, zij die leiden. Moeders, zij die ons droegen.

Deze mensen worden door het lied opgeroepen in de liturgie. Het zijn geen elementen die het voorwerp zijn van een administratieve opsomming in een cataloog: de liturgie geeft ons de gelegenheid om op hun herinnering met dankbaarheid te reageren. De vierde strofe verlaat plots het kleine familiale denken en roept met enkele woorden de hele kerkgemeenschap op, zoals we die ook uitgebeeld zien op het Lam Gods (retabel van de gebroeders Van Eyck in de Sint-Baafskathedraal te Gent): de mensen stromen er van alle kanten samen om het Lam te aanbidden. (Bron: Luc Van Meerssche op Kerknet.be)
De beginregels van de strofen luiden:

1. Voor de toegewijden
2. Vaders die ons leidden
3. Herders die ons weidden
4. dat van alle zijden.

Muziek

Ignace de Sutter kreeg met deze korte strofen niet veel ruimte om een muzikale zin te ontwikkelen. En toch speelde hij goed in op de bijna acclamatie waarmee iedere strofe wordt afgesloten. Ook de lay-out in het nieuwe zangboek geeft ons 2 lange zinnen en een korte (NB dit geldt voor de bundel Zingt Jubilate). Vandaar ook ons idee om dit te zien als een acclamatie. Dit maakt het lied natuurlijk liturgisch interessant. In de liturgie be-amen, acclameren de gelovigen wat hun wordt voorgehouden. Een liturgisch lied (woord én toon) heeft oog voor deze kenmerken. De toon die deze woorden schraagt, kent een diatonisch verloop. Daarmee bedoelen we dat de noten op elkaar volgen zonder sprongen. Als klankbeeld geeft dit altijd een bezinnend karakter. Mensen die terugdenken aan hun doden nemen doorgaans geen strijdende houding aan. Ze zijn eerder ingetogen, wakend bij het gebeuren. Het is ook een lied met een grote intensiteit, met een grote innerlijke kracht. Op de tekst “die van binnen brandden” (strofe 1) krijgen we een pentachord (reeks van 5 opeenvolgende noten) beginnend op de grondnoot en eindigend op de dominant (de 2 grote steunpilaren van elke melodie). Dit eenvoudig loopje kan perfect verklanken wat door het woord wordt gesuggereerd. Als we die 5 noten gedreven zingen -alsof we ook worden geleid door een innerlijk vuur - dan krijgt dit lied een extra dimensie. Zo ontlok je ook de acclamatie aan de gelovigen. De laatste korte regel heeft een “acclamatie-karakter”. Het volstaat om eventjes uit te testen hoe die enkele noten klinken wanneer we er allemaal vierde noten van maken. De melodie van Ignace De Sutter maakt er drie lang en twee kort. U zult merken dat met alleen lange noten er plots een ander karakter gegeven wordt aan die laatste zin. (Bron: Luc Van Meerssche op Kerknet.be)

Muziekuitgaven

Zie Voor de toegewijden (melodie) voor een overzicht van alle (orgel)literatuur en koorbewerkingen van deze melodie.

Hymnologische informatie

• Cor Waringa heeft de Friese vertaling gemaakt: Foar dy’t tawijd libben.
• Er is ook een Friese vertaling van Bernard Smilde: Foar dy't warber wiene.
• Peter Pawlowsky vertaalde het lied in het Duits: Für die hingegebnen.

Liturgisch gebruik

Dit lied is uitermate geschikt voor een wake bij het begin van de novembermaand. Zing het niet uitbundig (dat geldt evenzeer voor de registratie van de organist-begeleider) maar ingetogen. Het zal u helpen om te waken, het zal u helpen om te bidden. Je zal ervaren dat je niet alleen waakt en dat deze oefening eindigt op een positief gelovige noot. Je waken, je lied eindigt met zingen (einde vierde strofe). Zingen is altijd een lofzang, het doorbreekt de eenzaamheid van de droefheid. Het lied is ook snel bruikbaar in de liturgie. Eventjes de laatste zin voorzingen en het ganse lied is bruikbaar. De laatste regel is dan echt een acclamatie. Natuurlijk, na verloop van tijd, trachten we met zijn allen het hele lied te zingen. (Bron: Luc Van Meerssche op Kerknet.be)

Literatuur

Toelichtingen:

• Liedboekcompendium: https://www.liedboekcompendium.nl/lied/732-voor-de-toegewijden-6_9_2
• I.de Sutter: De lofzang van alle tijden, blz.286
• S.de Vries/C.Brandenburg: Lied van de week 861118
• Organist & Eredienst, okt.1999, blz.200 (W.Pendrecht/W.Kloppenburg)
• Arie Eikelboom, Hymnologie XVI, p. 117-119, ISBN 9789082249088
• Muziek & Liturgie, augustus 2022, p. 23-24 (Jeroen de Haan)
• In wind en vuur - III, blz. 1157-1158