Geest van hierboven

Dit lied is te vinden in de volgende veelgebruikte liedbundel(s):

Liedboek 2013 675 Liedboek voor de kerken Gezang 477 Op Toonhoogte 2015 136 Weerklank 192 Zingt Jubilate 433 Opwekkingsliederen 383
Mogelijk staat het ook in andere liedbundels. Kijk hiervoor in de infobox rechts, onder het kopje 'Liedbundels'.

Geest van hierboven Loflied
Vorm	Strofelied
Herkomst
Taal	Nederlands
Land	Nederland
Periode	20e eeuw
Tekst
Dichter	Muus Jacobse
Vertaler	Cor Waringa (Fr)
Bijbelplaats	Romeinen 8:26-39
Metrisch	5-5-8-5-5-8-5-5-5-5-10-5-5-5-5-10
Muziek
Componist	Giovanni Giacomo Gastoldi
Melodie	In dir ist Freude A lieta vita, amor e'invita
Solmisatie	2-2-1-7-5
Gebruik
Kerkelijk jaar	Pinksteren
Liturgie	Afsluiting
Liedbundels
Liedboek 2013 675
Liedboek voor de kerken Gezang 477
Op Toonhoogte 2015 136
Weerklank 192
Zingt Jubilate 433
Opwekkingsliederen 383
Lieteboek 2013 675
Liederen van het Leger des Heils 157
Lieteboek foar de tsjerken 477
Op Toonhoogte 114
Youth for Christ liedbundel 40
Liederen voor de Gemeentezang 233
Liedbundel met Bijbellezingen 425
Hemelsbreed 59

Geest van hierboven is een loflied met tekst van Muus Jacobse (1909-1972). De melodie is van Giovanni Giacomo Gastoldi (ca.1556-1622) en is gekoppeld aan het lied In dir ist Freude (melodie).

Opname beluisteren

• Henk Lemckert op Orgel Abdijkerk van Loosduinen C.F. in sopraan en tenor (www.liedboekzettingen.nl) [1]

• Een opname van dit lied staat op de CD 'Zingt nu de Heer'.
• Vanuit de Columnakerk te Groningen

• Sweelinckcantorij o.l.v. Christiaan Winter; Piet Hulsbos, orgel op https://www.liedboekcompendium.nl/lied/675-geest-van-hierboven-6_3_7

Tekst

Het lied heeft 2 strofen. De eerste regels van de 2 strofen:

1.Geest van hierboven, leer ons geloven,

2.Wat kan ons schaden, wat van U scheiden,

In Liedboek 2013 zijn 'Gods zonen' in de tweede strofe vervangen door een meer 'inclusieve' benaming: 'Gods kinderen'.

Muziek

Giovanni Gastoldi componeerde en publiceerde het amoureuze dansliedje ‘O Lieta vita’ in 1591 in zijn uitgave Baletti a cinque voci... per cantare, sonare e ballare... om te zingen, spelen en dansen. Het werd een echte hit 4 eeuwen geleden. Ieder land en iedere taal deed er het zijne mee.

• In Italië was het dus een loflied op de Liefde (Amor) die ons uitnodigt tot een ‘vreugdevol leven’ (lieta vita).
• In Engeland ging het over straat en werd het gezongen in pubs en andere artistiek interessante gelegenheden als ‘Sing we and chant It / While love doth grant it’ (Thomas Morley). Hier is de teneur vooral: “pluk de dag voor de avond valt...”
• Duitsland vond dat de melodie in al haar aardse vrolijkheid ook naar de blauwe hemel verwijst, maar heeft duidelijk toch ook Thomas Morley gekend.

Nog bekender werd dit lied omdat ook de kerk de aanstekelijke melodie niet links kon laten liggen. Nicolaus Lindemann dichtte het ernstig-opgewekte lied: ‘In dir ist Freude / in allem Leide, O du süsser Jesu Christ!’ (in Amorum Filii Dei Decades Duae (Erfurt, Germany, 1594, 1596 ! Ja, dat was dus hyper-eigentijds!).

Hoe ging het verder:

• De balletti van Gastoldi zelf zijn maar liefst 1½ eeuw lang meegegaan (herdruk op herdruk) en worden heden tegen dage weer in talrijke bezettingen ‘gezongen, gespeeld’ (en gedanst ??).
• Het gezang van Lindemann werd in Duitsland een klassieker. Bachs koraalbewerking uit het Orgelbüchlein is zeer bekend èn geliefd.
• Ook ‘jazzy’ versies van dit lied doen het goed (een dansritme nietwaar).

De commissie voor het Liedboek gaf Muus Jacobse de opdracht om het lied van Lindemann te bewerken voor het nieuwe Liedboek voor de kerken (jaren ’70). Een bewerking lukte niet, een nieuw vrij lied kwam echter bijna vanzelf (de tale kanaäns ligt trouwens vlak onder de oppervlakte). Het is een topper geworden, opnieuw: ‘Geest van hierboven, leer ons geloven, hopen, liefhebben door uw kracht’. (Bron: Website Dick Wursten.)

Muziekuitgaven

Zie In dir ist Freude (melodie) voor een overzicht van alle (orgel)literatuur en koorbewerkingen van deze melodie.

Hymnologische informatie

Cor Waringa heeft de Friese vertaling gemaakt: Geast fan hjirboppe

Literatuur

Toelichtingen:

• Liedboekcompendium: https://www.liedboekcompendium.nl/lied/675-geest-van-hierboven-6_3_7
• Met uw instemming 4-5-104
• Continuo: Zingen en spelen, blz.206 (L.Theunisse/Rita te Riet)
• Arie Eikelboom, Hymnologie V, blz. 113-116 (melodie)