Tips nodig? Zo kun je een lied zoeken. Hier vind je een overzicht van alle liedbundels.
Wil je ons werk steunen? Hier vind je meer over doneren of koop onze unieke Ubi-cari-tas.
|
De maan is opgekomen: verschil tussen versies
k |
|||
(19 tussenliggende versies door 8 gebruikers niet weergegeven) | |||
Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Infobox lied | {{Infobox lied | ||
|beginregel=De maan is opgekomen | |beginregel=De maan is opgekomen | ||
− | |vorm=Strofelied | + | |vorm=Strofelied |
|oorspr-titel=Der Mond ist aufgegangen | |oorspr-titel=Der Mond ist aufgegangen | ||
|taal=Duits | |taal=Duits | ||
Regel 9: | Regel 9: | ||
|dichter1=Matthias Claudius | |dichter1=Matthias Claudius | ||
|vertaler1=Muus Jacobse | |vertaler1=Muus Jacobse | ||
+ | |vertaler2=Cor Waringa | ||
+ | |vertaler2-v=Fr | ||
|metrisch1=7-7-6-7-7-8 | |metrisch1=7-7-6-7-7-8 | ||
|componist1=Johann Abraham Peter Schulz | |componist1=Johann Abraham Peter Schulz | ||
+ | |componist2=Heinrich Isaac | ||
+ | |componist2-v=b | ||
+ | |melodie1=Der Mond ist aufgegangen | ||
+ | |melodie2=O Welt, ich muss dich lassen | ||
+ | |melodie2-v=b | ||
|solmisatie1=1-2-1-4-3-2-1 | |solmisatie1=1-2-1-4-3-2-1 | ||
− | |Getijde van de dag=Avond | + | |Getijde van de dag=Avond |
− | |Thema=Levenseinde | + | |Thema=Levenseinde |
− | |||
|LB=246b | |LB=246b | ||
|LvdK Gez=391 | |LvdK Gez=391 | ||
− | |102 | + | |Liedbundels={{Ld lb|102 gezangen|59}}{{Ld lb|Bavoliedboek|303}}{{Ld lb|Colours of Grace|152}}{{Ld lb|Evangelisches Gesangbuch|482}}{{Ld lb|Evangelisch-reformiertes Gesangbuch|599}}{{Ld lb|Lieteboek 2013|246b}}{{Ld lb|Lieteboek foar de tsjerken|391}}{{Ld lb|Zingt Jubilate|810}}{{Ld lb|Geestelijke Liederenschat 1935|392}}{{Ld lb}} |
− | | | ||
− | | | ||
− | | | ||
− | | | ||
− | | | ||
}} | }} | ||
'''De maan is opgekomen''' is een vertaling van het Duitse avondlied '''Der Mond ist aufgegangen''' met tekst van de Duitse dichter [[Matthias Claudius]] (1740-1815). De vertaling is van [[Muus Jacobse]]. De melodie is van [[Johann Abraham Peter Schulz]]. Het gedicht behoort tot de bekendste gedichten uit de Duitse literatuur, te meer daar het getoonzet werd door Johann Abraham Peter Schulz (in zijn Lieder im Volkston, bey dem Claviere zu singen) en sindsdien een - in Duitsland - algemeen bekend slaapliedje is voor kleine kinderen. | '''De maan is opgekomen''' is een vertaling van het Duitse avondlied '''Der Mond ist aufgegangen''' met tekst van de Duitse dichter [[Matthias Claudius]] (1740-1815). De vertaling is van [[Muus Jacobse]]. De melodie is van [[Johann Abraham Peter Schulz]]. Het gedicht behoort tot de bekendste gedichten uit de Duitse literatuur, te meer daar het getoonzet werd door Johann Abraham Peter Schulz (in zijn Lieder im Volkston, bey dem Claviere zu singen) en sindsdien een - in Duitsland - algemeen bekend slaapliedje is voor kleine kinderen. | ||
Regel 29: | Regel 30: | ||
==Opname beluisteren== | ==Opname beluisteren== | ||
− | * | + | * {{Youtube|bsTxlxpZTEQ|Woensdagvespers, 25 februari 2015, Martinikerk, Groningen. Organist: Egbert Minnema}} |
− | : | + | * {{Youtube|gVUDjZMK8z8|De Wester zingt, 31 oktober 2021, Westerkerk Amsterdam. Organist: Evan Bogerd}} |
− | * Nederland zingt | + | * [[Henk Lemckert]] op Orgel Abdijkerk van Loosduinen C.F. in sopraan ([https://www.liedboekzettingen.nl/category/liedboek-2013/246-a-en-b-sopraan liedboekzettingen.nl]) |
− | : | + | : {{Audio|Nlb_246_a_en_b_s.mp3}} |
+ | * [[Henk Lemckert]] op Orgel Abdijkerk van Loosduinen C.F. in tenor ([https://www.liedboekzettingen.nl/category/liedboek-2013/246-a-en-b-tenor liedboekzettingen.nl]) | ||
+ | : {{Audio|Nlb_246_a_en_b_t.mp3}} | ||
+ | |||
+ | * {{Youtube|S3OLsR0UqAU|Nederland zingt}} | ||
+ | * Koor OAZE o.l.v. [[Elske te Lindert]]; [[Janieke Mollenhorst]], orgel op https://www.liedboekcompendium.nl/lied/246b-de-maan-is-opgekomen-1_0_6_1 | ||
==Tekst== | ==Tekst== | ||
Regel 83: | Regel 89: | ||
Und laß uns ruhig schlafen! | Und laß uns ruhig schlafen! | ||
Und unsern kranken Nachbar auch!</poem> | Und unsern kranken Nachbar auch!</poem> | ||
+ | |||
+ | ==Muziek== | ||
+ | * [http://www.theomeurs.nl/wp-content/uploads/2018/02/Partita-De-maan-is-opgekomen-NLB-246.pdf Partita voor orgel] (PDF) door [[Theo Meurs]] (www.theomeurs.nl). | ||
+ | === Muziekuitgaven === | ||
+ | {{Zie artikel|Zie [[Der Mond ist aufgegangen (melodie)]] voor een overzicht van alle (orgel)literatuur en koorbewerkingen van deze melodie.}} | ||
===Ontstaan=== | ===Ontstaan=== | ||
Het gedicht werd vrijwel onmiddellijk na publicatie - rond 1777 - populair. Johann Gottfried von Herder nam het op in het tweede deel van zijn Volkslieder. Niet veel later werd het gedicht door de evangelisch-Lutherse dichter August Hermann Niemeyer opgenomen in diens Gesangbuch für Schulen und Erziehungsanstalten. Met de compositie van Schulz werd het een geliefd lied, dat - vanwege de thematiek van de angst voor de nacht, en het overwinnen van die angst - vooral in kringen van de kerken van de reformatie bekend en populair werd. Het lied werd opgenomen in het [[Evangelisches Gesangbuch]] (EG 482). Ook Franz Schubert componeerde (D 499) een melodie bij deze tekst. | Het gedicht werd vrijwel onmiddellijk na publicatie - rond 1777 - populair. Johann Gottfried von Herder nam het op in het tweede deel van zijn Volkslieder. Niet veel later werd het gedicht door de evangelisch-Lutherse dichter August Hermann Niemeyer opgenomen in diens Gesangbuch für Schulen und Erziehungsanstalten. Met de compositie van Schulz werd het een geliefd lied, dat - vanwege de thematiek van de angst voor de nacht, en het overwinnen van die angst - vooral in kringen van de kerken van de reformatie bekend en populair werd. Het lied werd opgenomen in het [[Evangelisches Gesangbuch]] (EG 482). Ook Franz Schubert componeerde (D 499) een melodie bij deze tekst. | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
==Literatuur== | ==Literatuur== | ||
Toelichtingen: | Toelichtingen: | ||
+ | * Liedboekcompendium: https://www.liedboekcompendium.nl/lied/246b-de-maan-is-opgekomen-1_0_6_1 | ||
* I.de Sutter: Psalmen, Hymnen en Liederen, blz.157 | * I.de Sutter: Psalmen, Hymnen en Liederen, blz.157 | ||
* Liederkunde zum Evangelischen Gesangbuch 8-68 (R.Görisch) | * Liederkunde zum Evangelischen Gesangbuch 8-68 (R.Görisch) | ||
Regel 100: | Regel 107: | ||
==Hymnologische informatie== | ==Hymnologische informatie== | ||
− | In Colours of Grace is de Duitse, Hongaarse, Noorse en Nederlandse tekst opgenomen. | + | *In Colours of Grace is de Duitse, Hongaarse, Noorse en Nederlandse tekst opgenomen. |
+ | *[[Cor Waringa]] maakte de Friese vertaling: '''De moanne stiet te pronkjen''' | ||
+ | * De [[Geestelijke Liederenschat 1935]] heeft een eigen versie van dit lied, waarbij slechts de eerste 2 strofen naar [[Matthias Claudius]] zijn, de verdere 5 strofen naar [[Paul Gerhardt]]'s '''Nun ruhen alle Wälder''' | ||
+ | ==Culturele informatie== | ||
+ | Het lied herleefde rond de millenniumwissel door uitvoeringen van Nena en Herbert Grönemeyer. | ||
+ | * Uitvoering door Herbert Grönemeyer, live: | ||
+ | :{{youtube|9cXdSZX7wos}} | ||
==Externe links== | ==Externe links== | ||
* Artikel over dit lied op [https://nl.wikipedia.org/wiki/Der_Mond_ist_aufgegangen Wikipedia]. | * Artikel over dit lied op [https://nl.wikipedia.org/wiki/Der_Mond_ist_aufgegangen Wikipedia]. | ||
* Artikel over dit lied op [https://de.wikipedia.org/wiki/Abendlied_(Matthias_Claudius) Duitse Wikipedia] (Duits). | * Artikel over dit lied op [https://de.wikipedia.org/wiki/Abendlied_(Matthias_Claudius) Duitse Wikipedia] (Duits). |
Huidige versie van 31 mrt 2024 om 22:40
Mogelijk staat het ook in andere liedbundels. Kijk hiervoor in de infobox rechts, onder het kopje 'Liedbundels'.
De maan is opgekomen | |
Vorm | Strofelied |
Herkomst | |
Titel | Der Mond ist aufgegangen |
Taal | Duits |
Land | Duitsland |
Periode | 1777 |
Tekst | |
Dichter | Matthias Claudius |
Vertaler | Muus Jacobse Cor Waringa (Fr) |
Metrisch | 7-7-6-7-7-8 |
Muziek | |
Componist | Johann Abraham Peter Schulz Heinrich Isaac (b) |
Melodie | Der Mond ist aufgegangen O Welt, ich muss dich lassen (b) |
Solmisatie | 1-2-1-4-3-2-1 |
Gebruik | |
Getijde v/d dag | Avond |
Thema | Levenseinde |
Liedbundels | |
Liedboek 2013 246b | |
Liedboek voor de kerken Gezang 391 | |
102 gezangen 59 | |
Bavoliedboek 303 | |
Colours of Grace 152 | |
Evangelisches Gesangbuch 482 | |
Evangelisch-reformiertes Gesangbuch 599 | |
Lieteboek 2013 246b | |
Lieteboek foar de tsjerken 391 | |
Zingt Jubilate 810 | |
Geestelijke Liederenschat 1935 392 | |
[[]] |
De maan is opgekomen is een vertaling van het Duitse avondlied Der Mond ist aufgegangen met tekst van de Duitse dichter Matthias Claudius (1740-1815). De vertaling is van Muus Jacobse. De melodie is van Johann Abraham Peter Schulz. Het gedicht behoort tot de bekendste gedichten uit de Duitse literatuur, te meer daar het getoonzet werd door Johann Abraham Peter Schulz (in zijn Lieder im Volkston, bey dem Claviere zu singen) en sindsdien een - in Duitsland - algemeen bekend slaapliedje is voor kleine kinderen.
Zie voor de Duitse versie Der Mond ist aufgegangen.
Inhoud
Opname beluisteren
- Henk Lemckert op Orgel Abdijkerk van Loosduinen C.F. in sopraan (liedboekzettingen.nl)
- Henk Lemckert op Orgel Abdijkerk van Loosduinen C.F. in tenor (liedboekzettingen.nl)
- Koor OAZE o.l.v. Elske te Lindert; Janieke Mollenhorst, orgel op https://www.liedboekcompendium.nl/lied/246b-de-maan-is-opgekomen-1_0_6_1
Tekst
1. Der Mond ist aufgegangen,
Die goldnen Sternlein prangen
Am Himmel hell und klar;
Der Wald steht schwarz und schweiget,
Und aus den Wiesen steiget
Der weiße Nebel wunderbar.
2. Wie ist die Welt so stille,
Und in der Dämmrung Hülle
So traulich und so hold!
Als eine stille Kammer,
Wo ihr des Tages Jammer
Verschlafen und vergessen sollt.
3. Seht ihr den Mond dort stehen?
Er ist nur halb zu sehen,
Und ist doch rund und schön!
So sind wohl manche Sachen,
Die wir getrost belachen,
Weil unsre Augen sie nicht sehn.
4. Wir stolze Menschenkinder
Sind eitel arme Sünder
Und wissen gar nicht viel;
Wir spinnen Luftgespinste
Und suchen viele Künste
Und kommen weiter von dem Ziel.
5. Gott, laß dein Heil uns schauen,
Auf nichts Vergänglichs trauen,
Nicht Eitelkeit uns freun!
Laß uns einfältig werden
Und vor Dir hier auf Erden
Wie Kinder fromm und fröhlich sein!
6. Wollst endlich sonder Grämen
Aus dieser Welt uns nehmen
Durch einen sanften Tod!
Und, wenn Du uns genommen,
Laß uns in Himmel kommen,
Du unser Herr und unser Gott!
7. So legt euch denn, ihr Brüder,
In Gottes Namen nieder;
Kalt ist der Abendhauch.
Verschon uns, Gott! mit Strafen,
Und laß uns ruhig schlafen!
Und unsern kranken Nachbar auch!
Muziek
- Partita voor orgel (PDF) door Theo Meurs (www.theomeurs.nl).
Muziekuitgaven
Zie Der Mond ist aufgegangen (melodie) voor een overzicht van alle (orgel)literatuur en koorbewerkingen van deze melodie.
Ontstaan
Het gedicht werd vrijwel onmiddellijk na publicatie - rond 1777 - populair. Johann Gottfried von Herder nam het op in het tweede deel van zijn Volkslieder. Niet veel later werd het gedicht door de evangelisch-Lutherse dichter August Hermann Niemeyer opgenomen in diens Gesangbuch für Schulen und Erziehungsanstalten. Met de compositie van Schulz werd het een geliefd lied, dat - vanwege de thematiek van de angst voor de nacht, en het overwinnen van die angst - vooral in kringen van de kerken van de reformatie bekend en populair werd. Het lied werd opgenomen in het Evangelisches Gesangbuch (EG 482). Ook Franz Schubert componeerde (D 499) een melodie bij deze tekst.
Literatuur
Toelichtingen:
- Liedboekcompendium: https://www.liedboekcompendium.nl/lied/246b-de-maan-is-opgekomen-1_0_6_1
- I.de Sutter: Psalmen, Hymnen en Liederen, blz.157
- Liederkunde zum Evangelischen Gesangbuch 8-68 (R.Görisch)
- Geistliches Wunderhorn, blz.380 (C.Reich)
- Arie Eikelboom, Hymnologie X, blz. 332-339
Hymnologische informatie
- In Colours of Grace is de Duitse, Hongaarse, Noorse en Nederlandse tekst opgenomen.
- Cor Waringa maakte de Friese vertaling: De moanne stiet te pronkjen
- De Geestelijke Liederenschat 1935 heeft een eigen versie van dit lied, waarbij slechts de eerste 2 strofen naar Matthias Claudius zijn, de verdere 5 strofen naar Paul Gerhardt's Nun ruhen alle Wälder
Culturele informatie
Het lied herleefde rond de millenniumwissel door uitvoeringen van Nena en Herbert Grönemeyer.
- Uitvoering door Herbert Grönemeyer, live:
Externe links
- Artikel over dit lied op Wikipedia.
- Artikel over dit lied op Duitse Wikipedia (Duits).