Kerkliedwiki wijst je de weg naar meer dan 10.000 liederen!
Tips nodig? Zo kun je een lied zoeken. Hier vind je een overzicht van alle liedbundels.
Wil je ons werk steunen? Hier vind je meer over doneren of koop onze unieke Ubi-cari-tas.
|
Van 't vroeglicht van de dageraad: verschil tussen versies
k (audio) |
|||
| (11 tussenliggende versies door 7 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Infobox lied | {{Infobox lied | ||
|beginregel=Van 't vroeglicht van de dageraad | |beginregel=Van 't vroeglicht van de dageraad | ||
| − | |vorm=Strofelied; | + | |genre=Latijnse hymne |
| − | |oorspr-titel=A solis ortus cardine | + | |vorm=Strofelied; |
| + | |oorspr-titel=A solis ortus cardine | ||
|taal=Latijn | |taal=Latijn | ||
|periode=Middeleeuwen | |periode=Middeleeuwen | ||
| − | |dichter1= | + | |jaartal=450 |
| + | |jaartal-omstr=Omstreeks | ||
| + | |dichter1=Coelius Sedulius | ||
| + | |dichter2=Martin Luther | ||
|vertaler1=Jan Willem Schulte Nordholt | |vertaler1=Jan Willem Schulte Nordholt | ||
| + | |vertaler2=Bernard Smilde | ||
| + | |vertaler2-v=Fr | ||
| + | |vertaler3=Andries Govaart | ||
| + | |vertaler3-v=b | ||
|metrisch1=8-8-8-8 | |metrisch1=8-8-8-8 | ||
| − | |Bijbel1-boek= | + | |Bijbel1-boek=Matteüs |
|Bijbel1-hfdst=2 | |Bijbel1-hfdst=2 | ||
|Bijbel1-begin=1 | |Bijbel1-begin=1 | ||
|Bijbel1-einde=12 | |Bijbel1-einde=12 | ||
| − | |Bijbel2-boek= | + | |Bijbel2-boek=Matteüs |
|Bijbel2-hfdst=3 | |Bijbel2-hfdst=3 | ||
|Bijbel2-begin=13 | |Bijbel2-begin=13 | ||
|Bijbel2-einde=17 | |Bijbel2-einde=17 | ||
| − | |Bijbel3-boek= | + | |Bijbel3-boek=Marcus |
|Bijbel3-hfdst=1 | |Bijbel3-hfdst=1 | ||
|Bijbel3-begin=9 | |Bijbel3-begin=9 | ||
|Bijbel3-einde=11 | |Bijbel3-einde=11 | ||
| − | |Bijbel4-boek= | + | |Bijbel4-boek=Lucas |
|Bijbel4-hfdst=3 | |Bijbel4-hfdst=3 | ||
|Bijbel4-begin=21 | |Bijbel4-begin=21 | ||
|Bijbel4-einde=22 | |Bijbel4-einde=22 | ||
| − | |Bijbel5-boek= | + | |Bijbel5-boek=Johannes |
|Bijbel5-hfdst=2 | |Bijbel5-hfdst=2 | ||
|Bijbel5-begin=1 | |Bijbel5-begin=1 | ||
| Regel 38: | Regel 46: | ||
|solmisatie2=2-4-5-6-4-5-4-3 | |solmisatie2=2-4-5-6-4-5-4-3 | ||
|solmisatie2-v=b | |solmisatie2-v=b | ||
| − | |Kerkelijk jaar=Epifaniëntijd; | + | |Kerkelijk jaar=Epifaniëntijd; |
| − | |||
|LB=516 (b) | |LB=516 (b) | ||
|LvdK Gez=156 (b) | |LvdK Gez=156 (b) | ||
| − | |102 | + | |Liedbundels={{Ld lb|102 gezangen|25 (b); 26 (b)}}{{Ld lb|Alle liederen van Luther|2 (b)}}{{Ld lb|Lieteboek 2013|516 (b)}}{{Ld lb|Lieteboek foar de tsjerken|156 (b)}} |
}} | }} | ||
| − | '''Van 't vroeglicht van de dageraad''' is een vertaling van een middeleeuws lied, bekend onder twee namen: '''A solis ortus cardine''' of | + | <br /> |
| − | '''Hostis Herodes impie'''. | + | '''Van 't vroeglicht van de dageraad''' is een vertaling van een middeleeuws lied, bekend onder twee namen: '''A solis ortus cardine''' of '''Hostis Herodes impie'''. [[Jan Willem Schulte Nordholt]] vertaalde de hymne, die oorspronkelijk 23 strofen telde. [[Martin Luther]] werkte de hymne om tot een lied voor Kerst [[Christum wir sollen loben schon]] en beperkte het tot slechts acht strofen. |
| − | == | + | == Opname beluisteren == |
| + | * [[Henk Lemckert]] op Orgel Abdijkerk van Loosduinen C.F. in sopraan (www.liedboekzettingen.nl) [https://www.liedboekzettingen.nl/category/liedboek-2013/516-sopraan] | ||
| + | : {{Audio|Nlb_516_s.mp3}} | ||
| + | * [[Henk Lemckert]] op Orgel Abdijkerk van Loosduinen C.F. in tenor(www.liedboekzettingen.nl) [https://www.liedboekzettingen.nl/category/liedboek-2013/516-tenor] | ||
| + | : {{Audio|Nlb_516_t.mp3}} | ||
| + | |||
| + | ==Ontstaan== | ||
A solis ortus cardine is een hymne die in de Rooms-katholieke kerk wordt gebruikt in de Lauden tijdens de Kersttijd. | A solis ortus cardine is een hymne die in de Rooms-katholieke kerk wordt gebruikt in de Lauden tijdens de Kersttijd. | ||
| − | De hymne werd opgesteld in de 5e eeuw door Coelius Sedulius, en omvatte oorspronkelijk | + | De hymne werd opgesteld in de 5e eeuw door [[Coelius Sedulius]], en omvatte oorspronkelijk drieëntwintig strofen, die met een oplopende alfabetische beginletter aanvingen. De eerste zeven (A t/m G) daarvan werden een kerstlied. Deze worden in de katholieke liturgie gebruikt; een aantal andere kwatrijnen uit deze hymne worden onder de naam: Hostis Herodes impie gezongen tijdens de Epifanie. |
| − | + | De drie motieven van Epifaniën, te weten het Bethlehemgebeuren met de kindermoord, de doop in de Jordaan en de bruiloft te Kana, zijn in de strofen 7-10 verwoord. In het oorspronkelijke lied werden in de daarop volgende strofen de wonderen van Christus beschreven, terwijl de laatste strofen het lijden en de opstanding ter sprake brengen. | |
==Hymnologische informatie== | ==Hymnologische informatie== | ||
| + | [[Bernard Smilde]] heeft de Friese vertaling gemaakt: '''Fan dêr't sinne yn ’t easten blinkt''' | ||
Van het originele lied zijn verschillende strofen in verschillende bundels opgenomen. | Van het originele lied zijn verschillende strofen in verschillende bundels opgenomen. | ||
Bundels: | Bundels: | ||
| − | * Hymnen 34 (a) | + | * Hymnen, een bloemlezing met muziek uit de vroeg-christelijke en middeleeuwse gezangen van de Latijnse en Griekse kerk (1967), nr. 34 (a) |
| − | * | + | * 102 Gezangen, nr. 25 (b) (str. 1, 3 t/m 7 + doxologie.) |
| − | * | + | * 102 Gezangen, nr. 26 (b) (str. 8 t/m 13 + doxologie.) |
| − | * | + | * Liedboek voor de Kerken, Gz 156 (b) (str. 1, 5 t/m 13 + doxologie.) |
| − | * | + | * Liedboek (2013), Lied 516 (b) (1, 9, 11, 13 + doxologie) |
| + | * [[Alle liederen van Luther]] (nr. 2) bevat str. 1, 5, 6 en 7 in de vertaling van Schulte Nordholt, en daartussen, in een vertaling van [[Andries Govaart]] de strofen 2 ''De goede God die alles schept'', 3 ''Genade daalt als hemeldauw'', 4 ''Haar lichaam, ongerepte bron'' en 8 (doxologie) ''U, Christus, zij lof, dank en eer''. | ||
| + | <br /> | ||
| + | |||
| + | ==Muziek== | ||
| + | === Muziekuitgaven === | ||
| + | {{Zie artikel|Zie [[Christum wir sollen loben schon (melodie)]] voor een overzicht van alle (orgel)literatuur en koorbewerkingen van deze melodie.}} | ||
| + | {{Zie artikel|Zie [[A solis ortus cardine (melodie)]] voor een overzicht van alle (orgel)literatuur en koorbewerkingen van deze melodie.}} | ||
| + | |||
==Literatuur== | ==Literatuur== | ||
Toelichtingen: | Toelichtingen: | ||
| + | * Liedboekcompendium: https://www.liedboekcompendium.nl/lied/516-van-t-vroeglicht-van-de-dageraad-4_8_3 | ||
* Met uw instemming 2-2-41 | * Met uw instemming 2-2-41 | ||
* Ignace de Sutter: Psalmen, Hymnen en Liederen, blz. 215 | * Ignace de Sutter: Psalmen, Hymnen en Liederen, blz. 215 | ||
Huidige versie van 16 jul 2023 om 23:57
Dit lied is te vinden in de volgende veelgebruikte liedbundel(s):
Liedboek 2013 516 (b) Liedboek voor de kerken Gezang 156 (b) Mogelijk staat het ook in andere liedbundels. Kijk hiervoor in de infobox rechts, onder het kopje 'Liedbundels'.
| Van 't vroeglicht van de dageraad | |
| Genre | Latijnse hymne |
| Vorm | Strofelied |
| Herkomst | |
| Titel | A solis ortus cardine |
| Taal | Latijn |
| Periode | Omstreeks 450 |
| Tekst | |
| Dichter | Coelius Sedulius Martin Luther |
| Vertaler | Jan Willem Schulte Nordholt Bernard Smilde (Fr) Andries Govaart (b) |
| Bijbelplaats | Matteüs 2:1-12 Matteüs 3:13-17 Marcus 1:9-11 Lucas 3:21-22 Johannes 2:1-11 |
| Metrisch | 8-8-8-8 |
| Muziek | |
| Melodie | Christum wir sollen loben schon (b) |
| Herkomst | Middeleeuws (a) Middeleeuws/Erfurt 1524 (b) |
| Solmisatie | 2-3-4-5-6-2-3-5-4-3-3 (a) 2-4-5-6-4-5-4-3 (b) |
| Gebruik | |
| Kerkelijk jaar | Epifaniëntijd |
| Liedbundels | |
| Liedboek 2013 516 (b) | |
| Liedboek voor de kerken Gezang 156 (b) | |
| 102 gezangen 25 (b); 26 (b) | |
| Alle liederen van Luther 2 (b) | |
| Lieteboek 2013 516 (b) | |
| Lieteboek foar de tsjerken 156 (b) | |
Van 't vroeglicht van de dageraad is een vertaling van een middeleeuws lied, bekend onder twee namen: A solis ortus cardine of Hostis Herodes impie. Jan Willem Schulte Nordholt vertaalde de hymne, die oorspronkelijk 23 strofen telde. Martin Luther werkte de hymne om tot een lied voor Kerst Christum wir sollen loben schon en beperkte het tot slechts acht strofen.
Inhoud
Opname beluisteren
- Henk Lemckert op Orgel Abdijkerk van Loosduinen C.F. in sopraan (www.liedboekzettingen.nl) [1]
- Henk Lemckert op Orgel Abdijkerk van Loosduinen C.F. in tenor(www.liedboekzettingen.nl) [2]
Ontstaan
A solis ortus cardine is een hymne die in de Rooms-katholieke kerk wordt gebruikt in de Lauden tijdens de Kersttijd.
De hymne werd opgesteld in de 5e eeuw door Coelius Sedulius, en omvatte oorspronkelijk drieëntwintig strofen, die met een oplopende alfabetische beginletter aanvingen. De eerste zeven (A t/m G) daarvan werden een kerstlied. Deze worden in de katholieke liturgie gebruikt; een aantal andere kwatrijnen uit deze hymne worden onder de naam: Hostis Herodes impie gezongen tijdens de Epifanie. De drie motieven van Epifaniën, te weten het Bethlehemgebeuren met de kindermoord, de doop in de Jordaan en de bruiloft te Kana, zijn in de strofen 7-10 verwoord. In het oorspronkelijke lied werden in de daarop volgende strofen de wonderen van Christus beschreven, terwijl de laatste strofen het lijden en de opstanding ter sprake brengen.
Hymnologische informatie
Bernard Smilde heeft de Friese vertaling gemaakt: Fan dêr't sinne yn ’t easten blinkt Van het originele lied zijn verschillende strofen in verschillende bundels opgenomen. Bundels:
- Hymnen, een bloemlezing met muziek uit de vroeg-christelijke en middeleeuwse gezangen van de Latijnse en Griekse kerk (1967), nr. 34 (a)
- 102 Gezangen, nr. 25 (b) (str. 1, 3 t/m 7 + doxologie.)
- 102 Gezangen, nr. 26 (b) (str. 8 t/m 13 + doxologie.)
- Liedboek voor de Kerken, Gz 156 (b) (str. 1, 5 t/m 13 + doxologie.)
- Liedboek (2013), Lied 516 (b) (1, 9, 11, 13 + doxologie)
- Alle liederen van Luther (nr. 2) bevat str. 1, 5, 6 en 7 in de vertaling van Schulte Nordholt, en daartussen, in een vertaling van Andries Govaart de strofen 2 De goede God die alles schept, 3 Genade daalt als hemeldauw, 4 Haar lichaam, ongerepte bron en 8 (doxologie) U, Christus, zij lof, dank en eer.
Muziek
Muziekuitgaven
Zie Christum wir sollen loben schon (melodie) voor een overzicht van alle (orgel)literatuur en koorbewerkingen van deze melodie.
Zie A solis ortus cardine (melodie) voor een overzicht van alle (orgel)literatuur en koorbewerkingen van deze melodie.
Literatuur
Toelichtingen:
- Liedboekcompendium: https://www.liedboekcompendium.nl/lied/516-van-t-vroeglicht-van-de-dageraad-4_8_3
- Met uw instemming 2-2-41
- Ignace de Sutter: Psalmen, Hymnen en Liederen, blz. 215
- Eredienstvaardig 4-3-87 (Petra Elbertsen)
- Pieter Endedijk: Opstapcurcus voor kerkorganisten deel 2, blz. 156
- Arie Eikelboom, Hymnologie I, blz. 44-48
- Arie Eikelboom, Hymnologie II, blz. 73-75 (melodie)
Externe links
- Artikel over de hymne op Wikipedia.
