Kerkliedwiki bundels.png
Kerkliedwiki wijst je de weg naar meer dan 10.000 liederen!

Tips nodig? Zo kun je een lied zoeken. Hier vind je een overzicht van alle liedbundels.
Wil je ons werk steunen? Hier vind je meer over doneren of koop onze unieke Ubi-cari-tas.

Meer weten of vragen over Kerkliedwiki? info@kerkmuzieknetwerk.nl
Kerkliedwiki bundels.png Kerkliedwiki wijst je de weg naar meer dan 10.000 liederen! Tips nodig? Zo kun je een lied zoeken. Hier vind je een overzicht van alle liedbundels.

Op Liturgiewerkplaats.nl bieden we je inspiratie en concrete tips rond kerkmuziek en vieren Abonneer je op de nieuwsbrief.

Wil je ons werk steunen? Hier vind je meer over doneren of koop onze unieke Ubi-cari-tas. Meer weten of vragen over Kerkliedwiki? info@kerkmuzieknetwerk.nl

Kom tot ons, de wereld wacht

Uit Kerkliedwiki
Ga naar: navigatie, zoeken
Dit lied is te vinden in de volgende veelgebruikte liedbundel(s):
Liedboek 2013 433 Liedboek voor de kerken Gezang 122 Op Toonhoogte 2015 88 Gezangen voor Liturgie 485 Zingt Jubilate 104 Oud-Katholiek Gezangboek 566
Mogelijk staat het ook in andere liedbundels. Kijk hiervoor in de infobox rechts, onder het kopje 'Liedbundels'.
Kom tot ons, de wereld wacht
Vorm Strofelied
Herkomst
Titel Nun komm, der Heiden Heiland
Taal Duits
Land Duitsland
Periode 16e eeuw
Tekst
Dichter Martin Luther
Vertaler Jan Willem Schulte Nordholt
Cor Waringa (Fr)
Andries Govaart (b)
Bijbelplaats Psalm 19:5-6
Johannes 16:28
Metrisch 7-7-7-7
Muziek
Melodie Nun komm, der Heiden Heiland
Herkomst Erfurt 1524
Solmisatie 2-2-1-4-3-2-3-2
Gebruik
Kerkelijk jaar Adventstijd
Levavi
Kerstnacht
Liedbundels
Liedboek 2013 433
Liedboek voor de kerken Gezang 122
Op Toonhoogte 2015 88
Gezangen voor Liturgie 485
Zingt Jubilate 104
Oud-Katholiek Gezangboek 566
102 gezangen 37
Alle liederen van Luther 1 (b)
Bavoliedboek 117
Gezangboek EBG 61
Filippus Liederenboek 59
Lieteboek 2013 433
Laus Deo 735
Lieteboek foar de tsjerken 122

Kom tot ons, de wereld wacht is het klassieke lied dat onlosmakelijk verbonden is met de eerste zondag van Advent. Het lied is een vertaling van Nun komm, der Heiden Heiland van Martin Luther (1483-1546). En dat is weer een bewerking van de adventshymne van Aurelius Ambrosius (340-397), bisschop van Milaan. De Latijnse tekst begint met Veni redemptor gentium. De melodie is afgeleid van de Gregoriaanse melodie. De Nederlandse vertaling van het Luther-lied is van Jan Willem Schulte Nordholt.

Opname beluisteren

Martini-orgelvespers, Martinikerk Groningen. Organist: Sietze de Vries
Lied voorafgegaan door orgelspel, de bewerking uit het Orgelbüchlein van Johann Sebastian Bach (BWV 599)

Tekst

1 Komt tot ons, de wereld wacht,
Heiland, kom in onze nacht.
Licht dat in de nacht begint,
kind van God, Maria 's kind.

2 Kind dat uit uw kamer klein,
als des hemels zonneschijn
op de aarde wordt gesteld,
gaat uw weg zoals een held.

3 Gij daalt van de Vader neer
tot de Vader keert Gij weer,
die de hel zijt doorgegaan
en hemelwaarts opgestaan.

4 Uw kribbe blinkt in de nacht
met een ongekende pracht.
Het geloof leeft in dat licht
waarvoor al het duister zwicht.

5 Lof zij God in 't hemelrijk,
Vader, Zoon en Geest gelijk,
nu en overal altijd,
nu en tot in eeuwigheid.

(Liedboek voor de Kerken 1973)

Muziek

Muziekuitgaven

Zie het artikel Zie Nun komm, der Heiden Heiland (melodie) voor een overzicht van alle (orgel)literatuur en koorbewerkingen van deze melodie.

Zie het artikel Zie Veni redemptor gentium (melodie) voor een overzicht van alle (orgel)literatuur en koorbewerkingen van deze melodie.

Hymnologische informatie

  • Andries Govaart heeft een drietal strofen van het oorspronkelijke lied van Luther vertaald, en als zodanig is die versie gepubliceerd in de bundel Alle liederen van Luther (nr. 1). Tussen strofe 1 en 2 (zoals hierboven vermeld) schreef hij de strofen:

- Niet een man is het geweest; - Zwanger werd de kuise maagd. Na de hierboven vermelde derde strofe volgt: - Gij, als God de Vader groot. De afsluiting met de strofen 4 en 5 is gehandhaafd.

  • Cor Waringa maakte de Friese vertaling: Kom no, Heilân, kom mei macht
  • In Colours of Grace is de oorspronkelijke Duitse tekst opgenomen met Engelse en Zweedse vertalingen. De Nederlandse vertaling ontbreekt.
  • 102 Gezangen, 37 heeft een eerdere tekstversie, Kom tot ons, o kom met macht.
  • Filippus, 59 heeft een eerdere tekstversie.
  • Weerklank, 108 heeft een vertaling van Henk van 't Veld, met als beginregel Heiland kom, o kom met haast
  • Gezangboek der Evangelisch-Lutherse Kerk, nr. 1, heeft een eerdere tekstversie uit 1954 opgenomen, met als beginregel Christus, kom, der heid'nen Heer.

Literatuur

Toelichtingen:

  • Liedboekcompendium: https://www.liedboekcompendium.nl/lied/433-kom-tot-ons-de-wereld-wacht-4_0_3
  • Met uw instemming 1-2-32
  • Ignace de Sutter bespreekt dit lied in zijn bundel ‘Psalmen, hymnen en liederen : een tweede reeks hymnologische studies over het kerklied in de oecumene’, 1978, ISBN 9026478135, p. 13-21.
  • Continuo, Zingen en spelen, blz. 2 (Louis van Tongeren/Siem Groot)
  • Organist & Eredienst, dec.1995, blz.241 (Mieke Breij/Klaas Tjitte de Jong)
  • Liederkunde zum Evangelischen Gesangbuch 12-3 (Andreas Marti)
  • Arie Eikelboom, Hymnologie II, blz. 66-71

Culturele informatie

Dit Luther-koraal was eeuwenlang het Lutherse hoofdlied voor de Adventstijd en is met name in de Barokperiode ontelbare keren voor orgel, koor en andere bezettingen bewerkt. Johann Sebastian Bach schreef twee cantates over dit koraal: in 1714 gebruikte hij al de eerste strofe van het lied voor een cantate Nun komm, der Heiden Heiland (BWV 61), in 1724 zag cantate Nun komm, der Heiden Heiland (BWV 62) het licht. Bovendien schreef hij diverse orgelbewerkingen over dit lied:

  • BWV 599 in a-Moll
  • BWV 659 in g-Moll
  • BWV 660 (Trio super) in g-Moll
  • BWV 661 in g-Moll

Ook vele andere componisten hebben op basis van dit lied composities of arrangementen gemaakt. Enkele voorbeelden:

  • Johann Hermann Schein (1586-1630):
  • Christian Steyer and his Berlin based Jazz & Gospel Choir »Berliner Solistenchor« performing «Alte Weihnachtslieder Neu» for piano and choir (2009):

Bach's bewerkingen van dit koraal voor orgel zijn ook door anderen bewerkt. Bijvoorbeeld deze bewerking van BWV 659:

  • Bach / Busoni, gespeeld door Vladimir Horowitz:

Externe links

  • Een zeer uitgebreide analyse van het Nederlandse lied en de bronnen door Dick Wursten
  • Beknopt artikel over het koraal Nun komm, der Heiden Heiland op Wikipedia.
  • Uitgebreid artikel over het koraal Nun komm, der Heiden Heiland op de Duitse Wikipedia (Duits).