Herfsttijd

Achtergrondinformatie over de Herfsttijd

Tussen Pinksteren en Advent vervolgen in het Gemeenschappelijk Leesrooster de lezingen uit de synoptische evangeliën hun semi-continue reeks, verdeeld over het A-, B- en C-jaar. Die ononderbroken voortgang kan de indruk wekken dat de periode tussen Pinksteren en Advent een aaneenschakeling van kleurloze zondagen is. Of liever gezegd: 'groene' zondagen, want de kleur verandert niet. Toch is er wel degelijk een kentering te bespeuren in de sfeer van de zondagen. Die accentverschuiving blijkt niet alleen uit de introituspsalmen, maar ook uit sommige gebeden en in de herfst ook uit de lezingen. Het ligt dan mede aan de keuze van de overige gezangen of dit accentverschil al dan niet uit de verf komt.

De overgang van zomer- naar herfsttijd valt min of meer samen met de joodse feestdagen in het najaar: de Geduchte Dagen, die beginnen met het Nieuwjaar en eindigen met de Grote Verzoendag, Loofhuttenfeest en Vreugde der Wet. De thematiek van de liturgische herfsttijd is er onlosmakelijk mee verbonden: de vreugde om Gods geboden (introitus Psalm 119), het uitzien naar vrede en recht, naar Jeruzalem (introitus Psalm 84, 85, 122, 126), het schuldbewustzijn van de gemeente en het besef van oordeel (introitus Psalm 9 en 130). Het zijn kritieke dagen, waarin gebeden wordt dat wij de toekomst niet zullen verspelen. In het verlengde hiervan kennen wij de Dankdag.

Het liturgisch jaar eindigt waarmee het begint: met de thematiek van de liturgische herfst en winter. We zagen reeds dat het zogenaamde 'einde' van het liturgisch jaar een gewrongen constructie is. De spanning van de 'laatste' weken wordt voortgezet in de 'eerste'. Die spanning omvat meer dan alleen 'het laatste oordeel' of 'het koninkrijk van God', hoewel beide een rol spelen. De spanning begint bij de verzuchtingen van Israël. Deze plaatsen de herfsttijd van de kerk in het juiste perspectief. Het rechte leven en de ware vrede op deze aarde is evenzeer een herfstthema als het 'leven na de dood'. De toekomst van het hemelse Jeruzalem staat even¬zeer centraal als het bewustzijn reeds in een eeuwenlange traditie te staan (Hervormingsdag en Allerheiligen). De liturgische herfst is eschatologisch gekleurd. Hij kent de gerealiseerde eschatologie van het ‘nu reeds’ en de futuristische eschatologie van het 'nog niet'. Het LL markeert de drie laatste zondagen met lezingen uit Matteüs (24:15-28; 25:31-46; 25:1-13).

(Bron: Dienstboek, een proeve I)

Liederen

Liederen passend bij het thema Herfsttijd.

Bundel - Titel
LB 4	Laat als ik roep mij op U hopen
LB 17	Hoor, Heer, Gij God van trouw en recht
LB 35	Twist, Here, met mijn twisters, strijd
LB 65	De stilte zingt U toe, o Here
LB 90	Gij zijt geweest, o Heer, en Gij zult wezen
LB 98	Zing een nieuw lied voor God de Here
LB 119	Welzalig wie de rechte wegen gaan
LB 121	Ik sla mijn ogen op en zie
LB 122	Hoe sprong mijn hart hoog op in mij
LB 125	Wie op de Here God vertrouwen
LB 130	Uit diepten van ellende
LB 133	Zie toch hoe goed, hoe lieflijk is ’t dat zonen
LB 141	U, Heer, roep ik, U geldt mijn smeken
LB 710	Introïtusantifoon (diverse tijden)
LB 711	Introïtusantifoon zondagen herfst
LB 712	Het jaar neigt zich tot stille groet
LB 713	Wij moeten Gode zingen
LB 714	Dat ik recht kan staan