Herfsttijd

Achtergrondinformatie over de Herfsttijd

Tussen Pinksteren en Advent vervolgen in het Gemeenschappelijk Leesrooster de lezingen uit de synoptische evangeliën hun semi-continue reeks, verdeeld over het A-, B- en C-jaar. Die ononderbroken voortgang kan de indruk wekken dat de periode tussen Pinksteren en Advent een aaneenschakeling van kleurloze zondagen is. Of liever gezegd: 'groene' zondagen, want de kleur verandert niet. Toch is er wel degelijk een kentering te bespeuren in de sfeer van de zondagen. Die accentverschuiving blijkt niet alleen uit de introituspsalmen, maar ook uit sommige gebeden en in de herfst ook uit de lezingen. Het ligt dan mede aan de keuze van de overige gezangen of dit accentverschil al dan niet uit de verf komt.

De overgang van zomer- naar herfsttijd valt min of meer samen met de joodse feestdagen in het najaar: de Geduchte Dagen, die beginnen met het Nieuwjaar en eindigen met de Grote Verzoendag, Loofhuttenfeest en Vreugde der Wet. De thematiek van de liturgische herfsttijd is er onlosmakelijk mee verbonden: de vreugde om Gods geboden (introitus Psalm 119), het uitzien naar vrede en recht, naar Jeruzalem (introitus Psalm 84, 85, 122, 126), het schuldbewustzijn van de gemeente en het besef van oordeel (introitus Psalm 9 en 130). Het zijn kritieke dagen, waarin gebeden wordt dat wij de toekomst niet zullen verspelen. In het verlengde hiervan kennen wij de Dankdag.

Het liturgisch jaar eindigt waarmee het begint: met de thematiek van de liturgische herfst en winter. We zagen reeds dat het zogenaamde 'einde' van het liturgisch jaar een gewrongen constructie is. De spanning van de 'laatste' weken wordt voortgezet in de 'eerste'. Die spanning omvat meer dan alleen 'het laatste oordeel' of 'het koninkrijk van God', hoewel beide een rol spelen. De spanning begint bij de verzuchtingen van Israël. Deze plaatsen de herfsttijd van de kerk in het juiste perspectief. Het rechte leven en de ware vrede op deze aarde is evenzeer een herfstthema als het 'leven na de dood'. De toekomst van het hemelse Jeruzalem staat even¬zeer centraal als het bewustzijn reeds in een eeuwenlange traditie te staan (Hervormingsdag en Allerheiligen). De liturgische herfst is eschatologisch gekleurd. Hij kent de gerealiseerde eschatologie van het ‘nu reeds’ en de futuristische eschatologie van het 'nog niet'. Het LL markeert de drie laatste zondagen met lezingen uit Matteüs (24:15-28; 25:31-46; 25:1-13).

(Bron: Dienstboek, een proeve I)

Liederen

• Blaas de trompetten
• Bomen zijn door God gemaakt
• Dat ik recht kan staan
• De Levende waakt over je gaan en je komen
• De nacht is voorbij, de morgen breekt aan
• De oogst is wel groot
• De stilte zingt U toe, o Here
• De wind raakt zelden uitgewaaid
• Gelukkig en geheiligd zijn zij allen
• God zij geloofd in elk seizoen
• God zij geloofd om Kanaän
• God, die ons ooit bevrijdde
• Het harnas van de Heer
• Heureux celui qui par un juste choix
• Hoe sprong mijn hart hoog op in mij
• Hoor, Heer, Gij God van trouw en recht
• In Kanaän, dat heilig land
• Juich voor de Eeuwige, aarde alom
• Laat als ik roep mij op U hopen
• Laat ons dank bewijzen
• Met elk blad dat valt
• Mijn ziel verlangt naar U
• O eeuwige Vader, sterk in macht
• O grote God van Genesis
• Reeds daalt met een omwolkt gezicht
• Twist, Here, met mijn twisters, strijd
• U, Heer, roep ik, U geldt mijn smeken
• Uit de diepten roep ik U Blijft U de zonden gedenken
• Uit diepten van ellende
• Uit diepten van ellende (Hasper)
• Vier seizoenen heeft het jaar
• Welzalig wie de rechte wegen gaan
• Wie op de Here God vertrouwen
• Wij loven u met man en macht
• Wij moeten Gode zingen
• Wij zagen hoe het spoor van God
• Zegen de Levende, jullie engelen
• Zie toch hoe goed, hoe lieflijk is 't dat zonen

Register per liedbundel

• Liedboek Zingen en bidden in huis en kerk

Dit artikel is helaas nog slechts een beginnetje. Kerkliedwiki nodigt u uit uw kennis te delen door het artikel te verbeteren.